Wizyta u geriatry bez tajemnic. Rozmowa z dr n. med. Edytą Karasek
Wizyta u geriatry to szansa na właściwe dobranie leków i opiekę dopasowaną do potrzeb osób starszych. Co warto wiedzieć przed pierwszą wizytą? W jakim wieku powinniśmy zgłosić się do geriatry, z jakimi dolegliwościami, jak przebiega taka wizyta? Na nasze pytania odpowiada dr n.med. Edyta Karasek, geriatra z wrocławskiej przychodni VITA.
Choroby można podzielić na dwie kategorie choroby ze starości i choroby w starości? Czym one się różnią?
Edyta Karasek: Chorowanie w starości charakteryzuje pewna specyfika.
Choroby w starości to choroby, na które ktoś wcześniej chorował np. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, choroby tarczycy.
Natomiast choroby ze starości to schorzenia, które rozwijają się w związku ze starzeniem się naszego organizmu, które określane są jako tzw. wielkie zespoły geriatryczne. Należą do nich: otępienie, depresja, majaczenie, choroba Parkinsona, osteoporoza, sarkopenia, zespół słabości, niedożywienie, upośledzenie wzroku, słuchu, nietrzymanie moczu, stolca, choroba zwyrodnieniowa stawów. Organizm w starości ma mniej rezerw i mniejsze możliwości regeneracji, dlatego bardzo łatwo o nagłe załamanie stanu zdrowia w wyniku ostrego zachorowania, jakim może być zakażenie dróg moczowych, zapalenie płuc, złamanie kości, krwawienie z przewodu pokarmowego. Dla chorowania w starości charakterystyczne są również atypowe objawy chorób występujących powszechnie np. majaczenie w wyniku infekcji, sepsy, niewydolności krążeniowo-oddechowej, depresja bez smutku, pseudodemencja lub brak objawów, np. brak gorączki w zapaleniu płuc, brak bólu w zawale mięśnia serca, czy zapaleniu otrzewnej.
Dużym problemem są upadki, dlatego geriatra ocenia ryzyko ich wystąpienia.
Zatem dla chorowania w starości charakterystyczna jest wielochorobowość i wielolekowość, z którymi wiąże się występowanie działań niepożądanych leków, które często uznawane są za objaw nowej choroby, na którą przepisywany jest kolejny lek. Czyli błędne koło farmakoterapii to podstawowy problem w geriatrii.
Lekarz geriatra poprzez holistyczne podejście do pacjenta potrafi rozpoznawać wszystkie problemy wieku starszego i je leczyć.
Kto powinien zgłosić się do geriatry? Czy to jest lekarz dla każdego seniora?
Do lekarza geriatry powinna zgłosić się osoba w wieku 65+, która obciążona jest kilkoma chorobami i pobiera więcej niż 4 leki lub zaczyna mieć problem w radzeniu sobie w czynnościach życia codziennego. Osoby z najbliższego otoczenia powinny ocenić czy senior ma kłopot z zadaniami, z którymi dotychczas sobie radził: zakupy, opłaty, mycie, ubieranie się, sprzątanie, pobieranie leków, przygotowanie posiłków. Niepokoić nas powinny: nagłe pogorszenie funkcjonowania, samodzielności, zaburzenia pamięci świeżej, zachowania sugerujące brak panowania nad rzeczywistością np. brak spożywania wartościowych posiłków regularnie, zaniedbania higieniczne, nieadekwatny ubiór do warunków zewnętrznych, powtarzanie pytań o to samo podczas rozmowy, apatia, wycofanie z życia, kupowanie ciągle tej samej rzeczy, niekontrolowane jedzenie tych samych rzeczy, utrata masy ciała, szukanie rzeczy, które dana osoba sama schowała i posądza bliskich o kradzież, brak orientacji co do czasu, miejsc, osób, omamy, urojenia, upadki. Leczenie wieloma lekami to ryzyko działań niepożądanych, zatem takie osoby od razu należy skierować do geriatry.
Jak wygląda wizyta u geriatry krok po kroku? Czego senior może się spodziewać?
Standardem jest całościowa ocena geriatryczna przeprowadzana przed konsultacją u lekarza geriatry. Do całościowej oceny geriatrycznej używa się standardowych testów i pomiarów. Ustalamy, jak senior radzi sobie w środowisku domowym z podstawowymi i zaawansowanymi czynnościami życia codziennego. Oceniamy pamięć i inne funkcje poznawcze mózgu, sprawdzamy czy nie ma depresji. Oceniamy masę ciała, masę mięśniową, oceniamy stan odżywienia, dopytujemy, czy pacjent schudł ostatnio. Oceniamy sprawność poruszania się pacjenta.
W fizjologię starzenia się wpisana jest utrata masy mięśniowej, zmniejszenie zawartości wody w organizmie, a wtórnie zwiększenie zawartości tkanki tłuszczowej. Chudnięcie osoby starszej jest zawsze niepokojące. Ważne jest, aby szybko wychwycić ryzyko niedożywienia oraz cechy zespołu słabości i ryzyko upadku. Jeżeli ktoś sygnalizuje upadki, drżenie kończyn, spowolnienie ruchowe, to powinniśmy ocenić tego pacjenta pod kątem choroby Parkinsona, którą można leczyć. Zazwyczaj oprócz neurologa i geriatry żaden specjalista nie zwróci uwagi na wczesne objawy choroby Parkinsona, czy innych chorób neurodegeneracyjnych.
Wcześniej już podkreśliłam, że dla chorowania w starości charakterystyczna jest wielochorobowość i wielolekowość, dlatego lekarz geriatra zbiera całościowy wywiad dotyczący dotychczasowego obciążenia chorobami i lekami, czego nie robią inni specjaliści oraz bada bardzo dokładnie pacjenta. Często odstawiamy leki, które nie są potrzebne lub działają niekorzystnie.
Aby dobrze zająć się starszym człowiekiem nie trzeba drogich badań, takich jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Proste rzeczy wystarczą. I to wszystko podczas jednej wizyty. Lekarz geriatra analizuje całościowo starszego człowieka, zwraca uwagę na fakty, o które inni lekarze nie pytają i wyciąga wnioski dając niezbędne zalecenia. Zawsze konieczna jest diagnostyka, by postawić właściwe rozpoznanie i lekarz geriatra zaleca ją ustalając priorytety dla pacjenta w odniesieniu do aktualnych problemów zdrowotnych.
To młoda specjalizacja i nie wszystkim jeszcze znana. Dlaczego warto skorzystać z pomocy właśnie lekarza geriatry?
Zaletą wizyty u geriatry jest całościowe spojrzenie na pacjenta i jego problemy oraz oszczędność, ponieważ unikamy chodzenia od lekarza do lekarza i wydawania pieniędzy na specjalistyczne konsultacje i kolejne leki. W pracy geriatry bardzo ważna jest dobra współpraca rodziny z lekarzem, ponieważ to najbliżsi członkowie rodziny są odpowiedzialni za realizację zaleceń oraz opiekę nad osobą starszą, która była u geriatry. Mamy ogromny deficyt geriatrów. Leczenie geriatryczne jest dziś dostępne głównie prywatnie. Na szczęście nie jest drogie.
Nie bójmy się pójść do geriatry. Lekarz, który wybiera tę specjalizację, chce pomagać osobom starszym. Musi także posiadać pewne cechy, np. dużo empatii i umieć w sposób komunikatywny pracować z seniorem, np. łatwo nawiązywać kontakt, mieć donośny głos. Jest to specjalizacja czasochłonna i wybiera się ją z powołania.
DNI SENIORA Z VITĄ (14.09-13.10.2020)
Badania pamięci
✔ bezpłatne (limit miejsc)
✔ płatne (PROMOCJA 150 zł)
Bezpłatne badania laboratoryjne (limit miejsc)
✔ Cholesterol całkowity, trójglicerydy (18.09.2020)
✔ Kreatynina, glukoza (25.09.2020)
20% zniżki na konsultacje geriatryczne
15% zniżki na rehabilitację
Obowiązują zapisy telefoniczne: tel. 71 34 335 56
VITA Przychodnia Lekarzy Specjalistów i Stomatologów (ul. Oławska 15, Wrocław)
kontakt@vita.wroclaw.pl, tel. 71 34 322 65, tel. 71 34 335 56
poniedziałek – piątek: 7:30 – 19:00
Donosimy o najnowszych rozwiązaniach społecznych, ekonomicznych, zdrowotnych kierowanych do osób starszych. Informujemy o aktualnej sytuacji seniorów w Polsce. Sporo piszemy o zdrowiu seniorów i profilaktyce zdrowotnej. Obalamy mity dotyczące osób starszych. Edukujemy seniorów, korzystając z wiedzy i wskazówek ekspertów w danej dziedzinie.
- „Gazeta Senior” – styczeń 2025 [01/2025]: Sprawdź, co w numerze! - 18 grudnia, 2024
- Znany aktor Henryk Gołębiewski ofiarą scamu! Jak seniorzy mogą ustrzec się przed internetowym oszustwem? - 16 grudnia, 2024
- Viva Seniorzy! 2024 – wyjątkowe święto Seniorów za nami - 3 grudnia, 2024