Sezam – Właściwości, zastosowanie i dawkowanie

Wśród wielu roślin, jakie używane są w medycynie naturalnej i przemyśle spożywczym, wyróżnia się sezam, którego niewielkie ziarnka cenimy nie tylko za ich unikalne walory smakowe, ale i za liczne właściwości sprzyjające naszemu zdrowiu. Wynikają one ze składu sezamu, obecności w nim mnóstwa związków korzystnie oddziałujących na ludzki organizm.

Partner artykułu: Portal Zielares.pl – merytorycznie o witaminach, ziołach i suplementacji

Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej GazetaSenior.pl

Sezam – czym właściwie jest, skąd pochodzi i jakie są jego rodzaje

Sezam (Sesamum), nazywany też kunżutem, to roślina jednoroczna, z licznej rodziny roślin połapkowatych, czyli sezamowatych, obejmującej od 10 aż do 21 rozmaitych gatunków. W przemyśle spożywczym i medycynie jest używany przede wszystkim sezam indyjski, w naturze rosnący także na naszym kontynencie, między innymi w Turcji, Grecji, we Francji i na Cyprze. Jest to jedna z najstarszych roślin oleistych, jaką uprawia człowiek, znana i ceniona już w starożytności, obecnie również wykorzystuje się właśnie jej ziarna, dostępne w dwóch rodzajach:

• sezamu łuskanego, o jasnobrązowym, niekiedy też przezroczystym odcieniu;
• sezamu niełuskanego, ciemnobrązowego, rzadziej spotykanego, lecz zalecanego przez specjalistów ze względu na wyższą zawartość składników mineralnych i przeciwutleniaczy.

Sezam – jakie składniki korzystne dla zdrowia zawiera

Na wstępie powiedzieliśmy, że własności prozdrowotne ziaren sezamu wynikają z jego wyjątkowo bogatego składu, zawartości licznych substancji wręcz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Już 100 g niełuskanego sezamu zaspokaja prawie całe dzienne zapotrzebowanie na minerały, a w jego skład wchodzi:

• wapń;
• fosfor;
• magnez;
• żelazo, którego więcej zawiera łuskany sezam;
• cynk;
• miedź;
• mangan;
• selen

Oprócz składników mineralnych, w sezamie znajdują się też inne, tak samo wartościowe związki:

• nienasycone kwasy tłuszczowe Omega-3, Omega-6 i Omega-9;
• witamina A;
• witaminy z grupy B: tiamina (B1), ryboflawina (B2), niacyna (B3), pirydoksyna (B6), kwas foliowy (B9);
• witamina E;
• lecytyna;
• błonnik pokarmowy;
• aminokwasy: metionina i tryptofan;
• fitosterole;
• sezamina i sezamolina.

Sezam – zastosowanie lecznicze

Wszystkie te składniki wpływają nie tylko na właściwości sezamu, lecz i jego zastosowanie, przede wszystkim lecznicze, a spośród najważniejszych własności trzeba podkreślić:

• działanie antyoksydacyjne, pozwalające pozbyć się wolnych rodników, przyczyny wielu groźnych chorób;
• własności antynowotworowe, przeciwdziałanie rozwojowi np. czerniaka, raka skóry, dzięki hamowaniu przez sezam niekontrolowanego rozrostu komórek rakowych;
• utrzymanie właściwego, bezpiecznego poziomu cukru we krwi;
• mniejsze ryzyko miażdżycy, choroby wieńcowej, nadciśnienia tętniczego i innych chorób serca oraz układu krążenia, między innymi dzięki redukcji ilości cholesterolu LDL we krwi;
• wsparcie funkcjonowania układu pokarmowego, zwłaszcza jelit, co gwarantuje obecność błonnika pokarmowego pomagającego poradzić sobie też z zaparciami;
• działanie antystresowe, antydepresyjne i podnoszące jakość snu;
• poprawę pamięci, koncentracji oraz ogólnej sprawności psychomotorycznej;
• lepszą odporność, sprawniej działający układ immunologiczny;
• mocniejsze kości, zęby, paznokcie i włosy;
• wyższą wydolność fizyczną organizmu;
• złagodzenie objawów towarzyszących zwyrodnieniom i reumatoidalnemu zapaleniu stawów;
• wsparcie pracy wielu narządów wewnętrznych, między innymi wątroby;
• działanie moczopędne pozwalające wydajniej oczyścić organizm z zalegających w nim toksyn.

Sezam – zastosowanie w kuchni i kosmetyce

Większość z nas na pewno słyszała o sezamkach, pysznych ciasteczkach z ziarnami sezamu, ale to nie jedyne ich kuchenne zastosowanie. Bardzo często posypuje się nimi pieczywo przed pieczeniem, są również używane jako składnik sałatek, pasty tahini, zup, potraw mięsnych np. do panierowania kotletów i do zrobienia tak lubianej chałwy.

Własności antybakteryjne sezamu sprawiają, że używa się go również do produkcji oleju sezamowego dodawanego do kremów i innych kosmetyków dla skóry oraz włosów. Sprawdza się w kremach i serum wygładzających zmarszczki, nawilżających, przyspieszających regenerację skóry i wspomagających leczenie trądziku. W przypadku włosów wzmacnia je, powstrzymuje proces siwienia, nawilża i odżywia od nasady aż po same końce.

Sezam – dawkowanie i przeciwwskazania

Jak widać na powyższych przykładach, sezam powinien stać się ważnym elementem każdej zdrowej, odpowiednio zbilansowanej diety. Nie ma konkretnych wskazań co do jego dawkowania, musimy jednak pamiętać, aby jedząc go, nie przekroczyć jednocześnie dozwolonych dawek poszczególnych jego składników, witamin czy minerałów. Jest jednocześnie produktem wysoko kalorycznym, mimo niskiego indeksu glikemicznego, 100 g sezamu to aż 632 kcal.

Istnieją też pewne przeciwwskazania uniemożliwiające jego spożycie, może przede wszystkim powodować silne reakcje alergiczne, łącznie ze wstrząsem anafilaktycznym, zwłaszcza u osób uczulonych na orzechy. Jego indeks glikemiczny sprawia z kolei, że nie jest zalecany przy cukrzycy, nie wolno go spożywać też przy silnych biegunkach i w przebiegu kamicy nerkowej.

Artykuł partnerski