Ból gardła – najczęstsze przyczyny

Okres jesienno-zimowy to czas wzmożonej aktywności patogenów i pora, kiedy nasza odporność ulega osłabieniu. Jednym z typowych objawów infekcji organizmu jest ból gardła. Jak rozpoznać nadchodząca chorobę i skutecznie ją wyleczyć, zanim spowoduje groźne dla zdrowia powikłania?

Materiał reklamowy Aptelia

Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej GazetaSenior.pl

Co powoduje ból gardła?

Ból gardła jest oznaką zapalenia błony śluzowej. Infekcje, które je powodują, zwykle mają podłoże wirusowe (nawet 80% wszystkich przypadków). Wywołują je przede wszystkim patogeny z rodziny rynowirusów, koronawirusów oraz adenowirusów. Rzadziej zdarzają się infekcje bakteryjne (zaledwie 20% zachorowań), które głównie są powodowane przez paciorkowce.

Na co dzień jesteśmy wyeksponowani na setki różnych patogenów, ale nasz organizm w większości przypadków radzi sobie z nimi bez większych problemów. Ból gardła pojawia się zwykle, kiedy organizm jest osłabiony. Na obniżenie odporności wpływ może mieć zmęczenie fizyczne, psychiczne, ale także wychłodzenie organizmu w wyniku niedopasowania ubioru do pogody lub nieprawidłowo zbilansowana dieta.
Zwłaszcza wychłodzenie w okresach przejściowych jest odpowiedzialne za większość zachorowań.

Ból gardła może wystąpić zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych. W pierwszym przypadku infekcja ma zwykle gwałtowniejszy przebieg z uwagi na niewykształcenie się w pełni odporności organizmu.

Jak rozpoznać osłabienie organizmu?

Ból gardła bardzo rzadko występuje jako samodzielny objaw choroby. Jej objawy mogą się jednak różnić w zależności, czy u pacjenta pojawiła się infekcja wirusowa, czy bakteryjna.

Infekcje o podłożu wirusowym z reguły leczy się łatwiej i szybciej. Są też mniej uciążliwe dla chorego.
Do typowych objawów można zaliczyć:

• ból głowy;
• uczucie ogólnego rozbicia i osłabienia;
• niewielką gorączkę;
• zatkany nos;
• kaszel.

W przypadku infekcji bakteryjnych objawy utrzymują się dłużej i są silniejsze. Niestety, często niezbędne okazuje się podanie osobie chorej antybiotyku. Ból gardła wywołany przez bakterie jest męczący, towarzyszy mu zwykle silna gorączka, a także bolesny obrzęk migdałków połączony z uczuciem dyskomfortu przy przełykaniu śliny.

Jak leczyć ból gardła?

Nieleczony ból gardła potrafi utrzymywać się nawet przez kilka tygodni, skutecznie pogarszając samopoczucie. Dlatego im szybciej chory podejmie odpowiednie kroki, tym prędzej ustąpią objawy.

Przez pierwsze kilka dni warto stosować domowe metody leczenia bólu gardła. Przede wszystkim zaleca się wygrzewanie organizmu i unikanie wysiłku fizycznego. Za wszelką cenę należy unikać wychłodzenia, a zwłaszcza przewiania okolic głowy i szyi.

Lekarze często zalecają picie naparów z miodu, imbiru, czosnku, cebuli i cytryny. Wszystkie te produkty zawierają substancje bakterio- oraz wirusobójcze i cechują się antyseptycznym działaniem. W przypadku szczególnie uciążliwego bólu gardła lub pojawiającego się uczucia zatkanego nosa pomóc mogą również inhalacje z dodatkiem olejków eterycznych (np. sosnowy, eukaliptusowy).

Ból skutecznie łagodzi spożywanie ciepłych płynów, np. herbaty lub zupy. Warto jednak unikać napojów gazowanych oraz silnie schłodzonych.

Jeśli domowe metody na ból gardła nie pomagają, warto sięgnąć po preparaty dostępne w aptece. Szczególnie skuteczne działanie wykazują: benzydamina, flurbiprofen oraz salicylan choliny. Redukują one obrzęk oraz zmniejszają dolegliwości bólowe.

Jeśli objawom na poziomie gardła towarzyszy ból głowy doraźnie warto stosować kwas salicylowy (popularną aspirynę) lub leki na bazie ibuprofenu. Kobiety w ciąży mogą sięgnąć po paracetamol.

W przypadku infekcji bakteryjnej chorym przepisuje się zwykle fenoksymetylopenicylinę w postaci tabletek doustnych, które powinni brać kilka razy na dobę. To uniwersalny sposób leczenia, który sprawdza się zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych.

Odpowiednio leczona infekcja wirusowa ustępuje zwykle do tygodnia od wystąpienia pierwszych objawów. Choroby o etiologii bakteryjnej, choć wyróżniają się cięższym przebiegiem, zwykle mijają jeszcze szybciej.

Konsekwencje przechodzonego bólu gardła

Ból gardła bardzo rzadko zwiastuje poważną chorobę, ale nie należy go lekceważyć. Zignorowanie pierwszych objawów może prowadzić do przerodzenia się zwykłej anginy w zapalenie zatok, kłębuszkowe zapalenie nerek, a w rzadkich przypadkach nawet zapalenie mięśnia sercowego lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Do lekarza warto zwrócić się przede wszystkim wtedy, gdy ból gardła nie zanika pomimo ustąpienia pozostałych objawów osłabienie organizmu. Niepokojąca, zwłaszcza u dzieci, może być wysoka temperatura (powyżej 38⁰C) oraz utrzymujące się powiększone węzły chłonne. Oba objawy świadczą o zmaganiu się organizmu z silną infekcją.

W przypadku pojawienia się bólu gardła należy uważnie obserwować, czy i jak szybko stan zdrowia się pogarsza. Jeżeli objawy nie zaczynają szybko ustępować same, wdrożenie leczenia pozwoli uchronić się przed wizytą u lekarza.

Bibliografia:

1. M. Klimiuk, Gardło – budowa, funkcje, schorzenia gardła, https://www.aptelia.pl/czytelnia/a532-Gardlo__budowa_funkcje_schorzenia_gardla, [dostęp: 24.11.22]
2. K. Kościelecka, Co oznacza czerwone gardło, https://www.aptelia.pl/czytelnia/a584-Co_oznacza_czerwone_gardlo, [dostęp: 24.11.22]
3. K. Krüger, N. Töpfner , R. Berner, J. Windfuhr, J. Oltrogge; Guideline group. Clinical Practice Guideline: Sore Throat. Dtsch Arztebl Int. 2021;118(11):188-194. doi:10.3238/arztebl.m2021.0121