Do jakich informacji można szybko dotrzeć dzięki bazie NIP? Jakie dane się tam znajdują?

Numer Identyfikacji Podatkowej to najważniejszy identyfikator dla firm działających w Polsce. Czy baza NIP ma charakter publiczny? Jakie informacje o podmiotach gospodarczych można tam znaleźć? Sprawdźmy!

Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej GazetaSenior.pl

Co trzeba wiedzieć o Numerze Identyfikacji Podatkowej?

Baza powstała dwadzieścia lat po tym, jak w polskim porządku prawnym pojawił się REGON. Co ciekawe, Numer Identyfikacji Podatkowej, który przez większość osób kojarzony jest ze światem działalności gospodarczych, przez pewien czas działał na zupełnie innych zasadach.

NIP pojawił się w 1995 roku, na mocy Ustawy o Zasadach Ewidencji i Ludności. Składa się z dziesięciu cyfr. Mimo tego, że kolejne zmiany w dużym stopniu „przemodelowały” ten zbiór danych, to długość identyfikatora nigdy nie uległa zmianie.

Co ciekawe, przez 17 lat nie był to zbiór, który byłby przeznaczony stricte dla świata biznesu. Aż do 2012 roku obowiązkowy Numer Identyfikacji Podatkowej miały wszystkie osoby aktywne zawodowo. Bez względu na to, czy pracowały na etacie, czy prowadziły własną firmę.

Podczas tworzenia rejestru ustawodawca stanął przed ogromnym problemem, jakim było stworzenie z tego wielkiego zbioru dwóch mniejszych podzbiorów, by szybko dotrzeć do danych powiązanych z działalnościami firm lub — wręcz przeciwnie — osób pracujących na podstawie umowy o pracę.

Niestety, ale osoby decyzyjne wybrały dość skomplikowany wariant, gdzie różnica w zapisie odnosiła się tylko do umiejscowienia myślników między kolejnymi cyframi. Firmy korzystały z formatu 000-00-00-000, a osoby zatrudnione na umowę o pracę miały do dyspozycji zapis: 000-000-00-00.

Tak niewielka różnica przełożyła się na wiele pomyłek i źle złożonych wniosków. Pomimo tego, że w jednostkach administracji publicznej pojawiły się nawet druki z odpowiednio zaznaczonymi myślnikami, błędy w formularzach wciąż się zdarzały. A numer NIP był wykorzystywany także przy rozliczeniach z fiskusem, więc każda taka pomyłka dodatkowo angażowała aparat państwowy.

Ogromną zmianą, która w dużej mierze uporządkowała zasady dotyczące identyfikatora, była Ustawa o NIP z 2012 roku. Wprowadziła ona klarowny podział: Numer Identyfikacji Podatkowej stał się domeną przedsiębiorców, a osoby fizyczne od tej pory używały zbioru PESEL.

Jeśli dzisiaj skorzystamy na przykład z darmowej wyszukiwarki NIP to w odnajdziemy tam zwłaszcza dane firm, ale i fundacji, stowarzyszeń rejestrowych czy jednostek samorządu terytorialnego. Baza PESEL wciąż ma charakter niejawny. Mogą z niej korzystać tylko wskazane przez ustawodawcę instytucje.

Kiedy jeszcze przyda nam się NIP? Można go podać, by uzyskać dostęp do swojego mikrorachunku podatkowego przedsiębiorcy, na który firmy muszą przelewać należne państwu podatki. Inne firmy mogą w ten sposób sprawdzić naszą działalność na przykład na Białej Liście Podatników VAT, która działa od 1 września 2019 roku.

Jak wyrobić swój własny numer NIP?

W uprzywilejowanej sytuacji są osoby, które dopiero rejestrują swoją firmę i korzystają z tym celu z darmowego, ogólnodostępnego formularza CEIDG lub z aplikacji pośredniczącej, jeśli nasz bank daje nam taką możliwość. Na szczęście ustawodawca przewidział też inne sposoby wyrobienia identyfikatora.

W mocy prawnej wciąż jest „zasada jednego okienka”, dzięki której własną działalność (a więc i numer NIP) można wyrobić w wybranych instytucjach publicznych. Nic nie stoi też na przeszkodzie, by skorzystać z tradycyjnego, papierowego formularza NIP-3, który następnie oddamy w punkcie obsługi inwestora w urzędzie gminy lub w skarbówce.

Z możliwości wyrobienia Numeru Identyfikacji Podatkowej „po czasie” mogą korzystać na przykład stowarzyszenia oraz półamatorskie kluby sportowe, które chcą ubiegać się o wsparcie z funduszy zewnętrznych. Numer NIP często jest w takiej sytuacji wymagany.

Jakie dane odnajdziemy w bazie NIP?

Bez wątpienia znajduje się tam szereg przydatnych informacji. Można tu wskazać na przykład na dane teleadresowe, wliczając w to numer telefonu (jeśli właściciel nie utajnił go w formularzu CEIDG) oraz kody PKD.

Wybrane formy działalności gospodarczej, zwłaszcza spółki, udostępniają też raporty finansowe. Warto pamiętać o tym, że z danymi z bazy NIP mogą zapoznać się nasi kontrahenci z innych państw Unii Europejskiej. Mogą w tym celu skorzystać na przykład z rejestru VIES, dzięki któremu można szybko ustalić, czy dana firma jest aktywna i czy opłaca należne zobowiązania podatkowe.

Artykuł partnerski