Jak napisać testament? Przykłady i Wzory. Kompleksowy poradnik
W jednym miejscu, znajdziesz wszystko, co warto wiedzieć, planując napisanie testamentu. Notariusze krok po kroku wyjaśniają, jak prawidłowo sporządzić testament. Wskazują, co jest istotne dla jego ważności i co zrobić, by dokument nie został podważony. Dobrze też wiedzieć, czy w przyszłości będziemy mogli zmienić bądź odwołać swój testament. Podpowiadamy, jak napisać testament własnoręcznie w domu. Informujemy, ile kosztuje testament notarialny i gdzie przechowywać ten ważny dokument.
Artykuł powstał dzięki notariuszom z Izby Notarialnej we Wrocławiu.
Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej GazetaSenior.pl
Spis Treści
Ważny testament – jakie warunki należy spełnić?
Testament będzie skuteczny dopiero z chwilą śmierci osoby, która go sporządziła, wcześniej nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Co w praktyce oznacza, że spisanie testamentu, w którym przeznaczyliśmy komuś swój majątek, nie powoduje żadnego ograniczenia w dysponowaniu i rozporządzaniu nim aż do momentu naszej śmierci. Możemy np. sprzedać bądź darować nieruchomość, którą zapisaliśmy w testamencie, a sam testament będzie wówczas w tym zakresie nieskuteczny.
Testament może obejmować oświadczenie tylko jednej osoby, czyli może być sporządzony tylko „pojedynczo”, a spisanie testamentu wspólnego (przez kilka osób) spowoduje jego nieważność. Również małżonkowie nie mogą spisać jednego, wspólnego testamentu!
Tzw. ostatnią wolę, czyli testament, może sporządzić tylko osoba mająca zdolność testowania, czyli mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że testamentu nie może sporządzić osoba małoletnia ani całkowicie lub częściowo ubezwłasnowolniona. Zdolność testowania musi istnieć w chwili sporządzenia testamentu, a w przypadku jej braku testament będzie nieważny.
Dokument nie może być sporządzony przez przedstawiciela, aby był ważny, musi być sporządzony osobiście, ale może być dowolnie i wielokrotnie zmieniany, może być w każdej chwili odwołany, bez konieczności podania przyczyny odwołania. Można go odwołać przez sporządzenie nowego testamentu albo przez określone zachowanie wobec dokumentu testamentu, np. jego zniszczenie.
Zobacz również: Jak przygotować się do wizyty u notariusza? [PORADNIK] nie tylko dla seniora
Sporządzenie testamentu – co zrobić, by dokument nie został podważony
Pamiętajmy, że testament może być spisany tylko przez osobę mającą świadomość i swobodę jego sporządzenia. Oznacza to, że składając oświadczanie ostatniej woli, musimy w sposób jasny i wyraźny zdawać sobie sprawę z faktu, iż sporządzamy testament. Nie możemy pozostawać pod wpływem sugestii, nacisków bądź gróźb innych osób. Musimy posiadać wolę testowania i chęć sporządzenia testamentu o określonej treści, w przeciwnym razie będzie on nieważny.
Więcej na ten temat również akapit powyżej pt. Ważny testament – jakie warunki należy spełnić?
Rodzaje testamentów
W Polsce występują dwa rodzaje testamentów, wyróżnia się testamenty zwykłe: własnoręczny, notarialny i allograficzny oraz testamenty szczególne: ustny, podróżny i wojskowy.
Testament odręczny (własnoręczny)
TESTAMENT WŁASNORĘCZNY to najprostsza forma testamentu, aby go sporządzić, nie musimy nikogo o tym informować, ponosić kosztów ani nikomu go przekazywać. Należy jednak pamiętać, że prawidłowo sporządzony testament własnoręczny musi spełniać trzy warunki:
- zostać w całości sporządzony własnoręcznie, nie może zatem zostać spisany na komputerze albo przez inną osobę, a następnie tylko przez nas własnoręcznie podpisany, ponieważ tak sporządzony testament będzie nieważny;
- zawierać podpis osoby, która go sporządziła – podpis musi być własnoręczny, powinien obejmować imię i nazwisko sporządzającego i zostać zamieszczony pod treścią testamentu. Należy pamiętać, że podpisem nie są inicjały ani parafa. Testament bez własnoręcznego podpisu jest nieważny;
- zawierać datę jego sporządzenia – data musi być wpisana własnoręcznie i może znajdować się w dowolnym miejscu testamentu, powinna jednak zostać zamieszczona przed własnoręcznym podpisem. Warto wskazać, że brak daty nie powoduje nieważności testamentu, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do tego, że osoba sporządzająca miała zdolność testowania, nie ma wątpliwości co do treści dokumentu bądź wzajemnego stosunku kilku testamentów.
Zobacz również: Bezpłatny wykład notariusza na Uniwersytecie Trzeciego Wieku [edukacja prawna seniorów]
Testament notarialny
TESTAMENT NOTARIALNY – sporządzany jest przez notariusza. Jest najbezpieczniejszą i najpewniejszą formą sporządzenia testamentu, ponieważ jest trudny do podważenia, a ryzyko jego nieważności czy bezskuteczności jest praktycznie wyeliminowane.
Inne rodzaje testamentów
TESTMANT ALLOGRAFICZNY – polega na ustnym oświadczeniu ostatniej woli wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego w obecności dwóch świadków.
TESTAMENT USTNY – sporządzany jest przez ustne oświadczenie ostatniej woli, złożone w jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków. Zostaje on sporządzony z chwilą złożenia oświadczenia, aby jednak był skuteczny, konieczne jest stwierdzenie jego treści poprzez spisanie go w odpowiedni sposób przez jednego ze świadków lub osobę trzecią. Testament ten może być sporządzony tylko w dwóch przypadkach: istnienia obawy rychłej śmierci lub wystąpienia szczególnych okoliczności, na skutek których zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe albo bardzo utrudnione.
TESTAMENT PODRÓŻY – może być sporządzony podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym, przez oświadczenie złożone wobec dowódcy statku lub jego zastępcy w obecności dwóch świadków.
TESTAMENT WOJSKOWY – może być sporządzony m.in. przez żołnierzy i tylko w czasie mobilizacji lub wojny albo przebywania w niewoli.
Zobacz również: Nadzieja dla owdowiałych seniorów: projekt ustawy o rencie wdowiej w Sejmie. Renta wdowia dla kogo i od kiedy?
Co powinno znaleźć się w testamencie? Rozrządzenia testamentowe
Rozrządzenia testamentowe to nic innego, jak wyrażenie swojej ostatniej woli w treści testamentu. Osoba sporządzająca testament, nazywana również spadkodawcą lub testatorem, może rozrządzić całym swoim majątkiem na wypadek śmierci. W szczególności może powołać spadkobierców, dokonać zapisów lub poleceń, albo też ustanowić wykonawcę testamentu. Jednakże podstawowym i najważniejszym rozrządzeniem testamentowym jest ustanowienie spadkobiercy.
Jak wskazać spadkobiercę w testamencie?
Spadkodawca musi osobiście wskazać spadkobiercę w testamencie. Nie jest zatem możliwe, aby upoważnić inną osobę, która zdecydowałaby za nas, kto będzie naszym spadkobiercą. Powołaną do dziedziczenia może być każda osoba wskazana przez spadkodawcę, zarówno z kręgu krewnych np. dzieci, wnuki, rodzeństwo, rodzice, jak też małżonek, lub osoba obca np. przyjaciel, konkubina, sąsiad, albo też osoba prawna. Jedynym warunkiem bycia spadkobiercą jest zdolność do dziedziczenia, co oznacza, że osoba taka musi żyć lub istnieć w chwili śmierci spadkodawcy. Wyjątek stanowi powołane w testamencie dziecko poczęte, które będzie dziedziczyło pod warunkiem, że urodzi się żywe.
Spadkobierca musi być tak określony, aby na podstawie samej treści testamentu było możliwe jego zidentyfikowanie. Najlepszym rozwiązaniem będzie podanie imienia (imion) i nazwiska osoby powołanej, zaś w przypadku osób prawnych jej nazwy (np. nazwy firmy, fundacji). Nie ma przeszkód do wskazania spadkobiercy opisowo, należy jednak pamiętać, żeby można było w sposób niebudzący wątpliwości ustalić taką osobę np. „mój najstarszy syn”, „moja najlepsza i jedyna od czasów szkoły średniej przyjaciółka Basia”. Jeżeli spadkobiercy nie będzie można bez najmniejszych wątpliwości zindywidualizować, to taki testament będzie bezskuteczny.
Zobacz również: Waloryzacja emerytur 2024: ostateczna potwierdzona podwyżka 12,12 proc. [TABELA NETTO]
Jak napisać testament – wzór, przykładowe sformułowania
Spisując testament, nie musimy używać ściśle określonych słów dla wskazania spadkobiercy. Dopuszczalne jest użycie jakichkolwiek określeń, z których wynika wola powołania do dziedziczenia. Można posłużyć się zwrotami „przekazuję mój majątek mojemu mężowi”, „przeznaczam wszystkie zgromadzone dobra swojej córce Ewie”.
Można powołać do dziedziczenia jedną lub kilka osób i dowolnie określić wielkość przypadających im udziałów w spadku. Określenie wielkości udziałów dokonujemy w sposób wyraźny, np. „do całości spadku powołuję syna i córkę w częściach równych po 1/2 części” albo „do całości spadku powołuję syna w 3/4 częściach i córkę w 1/4 części”. Jeśli natomiast udziały przypadające spadkobiercom nie zostaną przez testatora ustalone, to zgodnie z zasadami prawa będą oni dziedziczyć w częściach równych.
Zobacz również: Bon Senioralny 2024: nowe świadczenie dla seniorów [wszystko, co już wiemy w jednym miejscu]
Pozbawienie prawa do zachowku, czyli „wydziedziczenie”. Jak wydziedziczyć spadkobiercę?
Treścią testamentu może być objęte również wydziedziczenie spadkobiercy. Co to właściwie oznacza? W języku potocznym „wydziedziczenie” obejmuje wszystkie przypadki, w których spadkodawca pozbawia niektórych swoich spadkobierców udziału w spadku. Wydziedziczenie w potocznym znaczeniu występuje przy dziedziczeniu testamentowym bardzo często. Są to takie sytuacje, gdy powołujemy do dziedziczenia tylko jedno z dwojga dzieci, albo cały majątek zapisujemy na rzecz żony i wówczas dzieci nie dostają części spadku, który by im ustawowo przypadał.
Wydziedziczenie we właściwym znaczeniu to pozbawienie zstępnych (czyli dzieci, wnuki, prawnuki), a także małżonka i rodziców prawa do zachowku. Oznacza to, że osoby, które zostają wydziedziczone, oprócz tego, że nie otrzymują spadku, to również nie mogą ubiegać się o żadne spłaty od tych osób, które zostały powołane w testamencie. Pozbawienie prawa do zachowku stanowi najsurowszą karę w stosunku do spadkobiercy, który postępuje w sposób naganny. W związku z tym nie może być powodem wydziedziczenia fakt, że dany spadkobierca jest dobrze sytuowany, posiada mieszkanie czy dom i tylko z tego powodu zostanie wydziedziczony.
Więcej na temat zachowku przeczytasz w artykule: Co to jest zachowek?
Przyczyny wydziedziczenia ściśle określają przepisy prawa:
- uporczywe postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, chodzi o takie zachowanie, którego osoba sporządzająca testament nie akceptuje np. nadużywanie alkoholu, ciągłe uchylanie się od pracy, zażywanie narkotyków, hazard itp.,
- dopuszczenie się wobec spadkodawcy albo wobec najbliższej mu osoby przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci, w tym przypadku wystarczy jedno zdarzenie – popełnienie określonego przestępstwa czy też taka obraza czci, której spadkodawca nie jest w stanie wybaczyć,
- uporczywe niedopełnianie obowiązków rodzinnych i ten stan musi trwać np. stałe nieutrzymywanie żadnych kontaktów, ciągły brak opieki i pomocy niedołężnemu rodzicowi.
Wydziedziczenia dokonujemy wyłącznie w testamencie, a przyczyna musi być określona, najlepiej z podaniem przykładów niegodnego postępowania spadkobiercy.
Zobacz również: Spadki i darowizny: Nowe zasady, nowe korzyści! Od lipca 2023 r. Rozliczaj podatek jak ekspert [5 przykładów]
Jak dokonać zapisów w testamencie? Zapis zwykły
Testator (osoba sporządzająca testament) ma prawo nałożyć na swoich spadkobierców zarówno tych, których powołał do dziedziczenia w testamencie, jak również na osoby dziedziczące po nim z mocy prawa, obowiązek określonego świadczenia majątkowego wobec osoby trzeciej (tzw. zapis zwykły). Osoba, na rzecz której uczyniony został zapis jest nazywana zapisobiercą. Zapisobierca, podobnie jak spadkobierca, musi być precyzyjnie określony, a jego identyfikacja nie może budzić wątpliwości, przy czym zapisobiercą może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna. Zapis taki może polegać np. na zobowiązaniu spadkobiercy do wypłacenia zapisobiercy konkretnej sumy pieniędzy zgromadzonej na rachunku bankowym lub przeniesienie prawa własności określonych przedmiotów np. mieszkania czy kolekcji znaczków pocztowych. Termin wykonania zapisu określa testator w testamencie, jeżeli zaś tego nie uczyni to niezwłocznie po ogłoszeniu testamentu zapisobierca może żądać od spadkobiercy wykonania zapisu. Wykonanie zapisu wymaga więc podjęcia dodatkowych działań przez spadkobiercę i zapisobiercę (np. zawarcie umowy przeniesienia prawa własności mieszkania). Jeżeli spadkobierca nie podejmie czynności prowadzących do wykonania zapisu, zapisobierca może dochodzić jego wykonania na drodze sądowej. Zapisu zwykłego można dokonać zarówno w testamencie własnoręcznym, notarialnym, jak i testamentach szczególnych.
Jak dokonać zapisów w testamencie? Zapis windykacyjny
W testamencie sporządzonym przez notariusza testator może dokonać zapisu windykacyjnego. Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być:
- rzecz oznaczona co do tożsamości,
- zbywalne prawo majątkowe,
- przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne,
- ustanowienie użytkowania lub służebności,
- ogół praw i obowiązków wspólnika spółki cywilnej.
Pomimo częściowej zbieżności co do nazwy zapisu windykacyjnego z zapisem zwykłym, jego skutki są dalej idące, w przypadku bowiem zapisu windykacyjnego zapisobierca windykacyjny nabywa przedmiot zapisu już z chwilą otwarcia spadku, a więc z chwilą śmierci testatora. Jeżeli np. Pan Kowalski, będąc jedynym właścicielem mieszkania, jako spadkobiercę w testamencie powołał wnuka i jednocześnie poprzez zapis windykacyjny ustanowił dożywotnią, osobistą służebność wspomnianego mieszkania na rzecz swojej żony Pani Kowalskiej, to z chwilą jego śmierci Pani Kowalska, nie będąc właścicielem lokalu (będzie nim wnuk Pana Kowalskiego), ma prawo w nim mieszkać aż do swojej śmierci. Aby zapis windykacyjny mógł być skuteczny, przedmiot zapisu musi należeć do spadku po testatorze. Podobnie, jak przy zapisie zwykłym zapisobierca windykacyjny musi być precyzyjnie określony. Zapis windykacyjny może być dokonany wyłącznie w testamencie notarialnym.
Zobacz również: Emerytura honorowa dla stulatków [dodatkowe 5,5 tys. co miesiąc] – komu należy się z urzędu, kto musi złożyć wniosek?
Jak nałożyć na spadkobiercę polecenia w testamencie?
Kolejnym rozrządzeniem testamentowym, które może być dokonane zarówno w testamencie własnoręcznym, notarialnym, jak i w testamentach szczególnych jest polecenie, czyli zobowiązanie spadkobiercy lub zapisobiercy (w tym zapisobiercy windykacyjnego) do oznaczonego działania lub zaniechania oznaczonego działania. Polecenie może być uczynione na rzecz skonkretyzowanej osoby fizycznej lub prawnej, ale może mieć także na względzie interes społeczny (np. polecenie poddania się leczeniu, wykonywania pracy w ramach wolontariatu na rzecz schroniska dla zwierząt). Jego wykonania mogą żądać spadkobiercy, wykonawca testamentu, a w przypadku interesu społecznego także właściwy organ państwowy.
Czy ustanowić wykonawcę testamentu? Jaką rolę pełni wykonawca testamentu?
Aby zagwarantować sobie realizację zapisów testamentu testator może powołać w testamencie wykonawcę lub wykonawców testamentu. Wykonawca testamentu może sprawować zarząd całym majątkiem spadkowym, jego częścią lub konkretnym przedmiotem wchodzącym w skład spadku.
Zadaniem wykonawcy testamentu jest:
- spłacenie długów spadkowych,
- zapewnienie wykonania zapisów zwykłych i windykacyjnych, poleceń testamentowych
- wydanie spadkobiercom pozostałego majątku spadkowego.
Na wykonawcy testamentu ciąży obowiązek zapewnienia prawidłowego wykonania woli testatora. W przypadku powołania kilku wykonawców przez testatora, w testamencie powinno się doprecyzować zakres obowiązków każdego z nich. Należy pamiętać, że wykonawca testamentu ma wybór i nie chcąc przyjąć na siebie obowiązków nałożonych przez testatora, może złożyć odpowiednie oświadczenie przed sądem lub notariuszem, pomocnym może okazać się wtedy powołanie w testamencie wykonawcy zastępczego (osoby, która pełnić będzie funkcję wykonawcy testamentu, gdyby osoba powołana w pierwszej kolejności nie mogła lub nie chciała pełnić tej funkcji). Na wykonawcę testamentu testator powinien powołać podmiot zaufany, posiadający pełną zdolność do czynności prawnej. Wykonawcą testamentu może być zarówno osoba fizyczna (np. jeden ze spadkobierców, wieloletni przyjaciel domu) jak i prawna, określona w testamencie w sposób niebudzący wątpliwości co do jej tożsamości. Wykonawcy testamentu należy się wynagrodzenie, które to obciąża majątek spadkowy. Jego wysokość powinna odpowiadać wykonywanej pracy lub zostać określona w testamencie. Wykonawcę testamentu można powołać zarówno w testamencie własnoręcznym, notarialnym jak i w testamentach szczególnych.
Zobacz również: Ubezwłasnowolnienie osoby starszej [wniosek, niezbędne dokumenty, koszty]
Ile kosztuje sporządzenie testamentu u notariusza?
Koszty sporządzenia testamentu u notariusza są z góry ustalone, określa je rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej.
Stawki wynagrodzenia notariusza za sporządzenie testamentu notarialnego i czynności związane z postępowaniem spadkowym
Podane kwoty to stawki maksymalne, w praktyce notariusz może pobrać opłatę niższą od wskazanej. Do stawki (taksy) notariusza należy doliczyć podatek VAT w wysokości 23 proc.
- testament – 50 zł,
- testament zawierający zapis zwykły, polecenie lub pozbawienie uprawnionego prawa do zachowku – 150 zł,
- testament zawierający zapis windykacyjny – 200 zł,
- odwołanie testamentu – 30 zł,
- sporządzenie testamentu poza kancelarią w porze dziennej (w godz. od 8.00 do 20.00) – dodatkowo 50 zł,
- sporządzenie testamentu poza kancelarią w porze nocnej oraz w dni wolne od pracy – dodatkowo 100 zł,
- oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku – 50 zł,
- sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu – maksymalna stawka 50 zł,
- sporządzenie zaświadczenia o powołaniu wykonawcy testamentu – 30 zł,
- koszt wypisu to 6 zł za każdą rozpoczętą stronę (każdy dokument, w tym testament, sporządzony u notariusza zostaje złożony w kancelarii notarialnej, jeśli chcemy otrzymać jego kopię wówczas notariusz sporządza tzw. wypis).
Zobacz również: Kłopotliwy spadek: odrzucenie spadku przez zadłużone dzieci [Konsekwencje odrzucenia spadku z pokrzywdzeniem wierzycieli]
Gdzie przechowywać testament?
Testament własnoręczny możemy przechowywać w domu w dowolnym miejscu. Warto jednak zadbać o takie miejsce przechowywania, aby stan testamentu z czasem nie pogorszył się na tyle, że jego odczytanie będzie niemożliwe. Warto również poinformować bliskich, iż taki dokument sporządziliśmy a także gdzie go znajdą po naszej śmierci.
Jeśli jednak chcemy zabezpieczyć sporządzony przez siebie testament, można to zrobić z pomocą Notarialnego Rejestru Testamentów. Rejestr Testamentów działa od 5 października 2011 r., pozwala potwierdzić istnienie testamentu i ułatwia dotarcie do niego. Wpis do rejestru jest dobrowolny i bezpłatny. Na wniosek testatora dokonuje go notariusz. Rejestr nie zawiera żadnej informacji o treści testamentu (zwłaszcza danych osobowych spadkobierców). Potwierdza on jedynie, że określony spadkodawca testament zarejestrował i w jakiej kancelarii można ten dokument znaleźć. Dla klientów to pewność, że testament nie zaginie, a ich wola zostanie zrealizowana. Rejestry takie prowadzi obecnie większość państw Unii Europejskiej, a także Rosja. Informacja o zarejestrowaniu testamentu ujawniona może być dopiero po śmierci spadkodawcy. Informację tę może uzyskać każdy, bez konieczności podania przyczyny poszukiwania testamentu. Zapytania o testament mogą być kierowane nie tylko do polskiego Rejestru Testamentów, ale także do zagranicznych rejestrów testamentów uczestniczących w wymianie informacji w ramach Stowarzyszenia Europejskiej Sieci Rejestrów Testamentów (ARERT). W celu uzyskania informacji z rejestru (zarówno polskiego, jak i zagranicznego) należy zwrócić się do dowolnego notariusza urzędującego w jednym z krajów należącym do ARERT.
Testament i podział spadku. Pytania i odpowiedzi
Zapraszamy na podsumowanie zagadnień związanych z podziałem spadku w testamencie w postaci pytań od czytelników „Gazety Senior” i odpowiedzi notariuszy Izby Notarialnej we Wrocławiu.
Przekazanie w spadku konkretnych przedmiotów
Sporządziłam testament własnoręczny o treści: „mieszkanie zapisuję wnuczce Annie Kowalskiej, działkę zapisuję wnukowi Robertowi Kowalskiemu, a samochód zapisuję wnukowi Adamowi Kowalskiemu”. Jestem wdową, mam jednego syna i nie chcę, aby on dziedziczył. Czy testament jest ważny i skuteczny? Barbara (75 lat).
W powyższym testamencie mamy do czynienia z powołaniem spadkobierców do określonych przedmiotów spadkowych: mieszkania, działki i samochodu. Zgodnie z polskim prawem powołanie do określonego przedmiotu spadkowego może przybrać tylko formę zapisu windykacyjnego, a ten może być ustanowiony jedynie w testamencie notarialnym. W związku z czym, nie jest możliwe powołanie spadkobiercy do konkretnego składnika majątkowego w testamencie własnoręcznym. W tego typu testamencie spadkobierca powinien dziedziczyć cały spadek bądź jego ułamkową część (np. 1/3), a nie konkretny przedmiot. Nie oznacza to, że Pani testament jest nieważny czy nieskuteczny. Będzie on jednak podlegał wykładni sądu, który stwierdzi czy dokonane rozrządzenia stanowią powołanie do spadku i wówczas wnuki zostaną uznane za spadkobierców dziedziczących w częściach ułamkowych, odpowiadających wartości zapisanych im przedmiotów (sąd ustali wysokość udziałów w spadku). Czy też uczynione rozrządzenia stanowią jedynie zapisy zwykłe, a wtedy do dziedziczenia dojdzie spadkobierca ustawowy, czyli Pani syn, na którym ciążył będzie obowiązek wykonania zapisów zwykłych, czyli przeniesienia prawa własności mieszkania, działki i samochodu.
Zobowiązanie do rekompensaty za wydziedziczenie
Czy powołując w testamencie z grona pięciorga dzieci jednego syna do całego spadku, mogę go zobowiązać, aby pozostałym dzieciom wypłacił kwoty pieniężne z otrzymanych środków, tak aby zrekompensować im fakt, że cały spadek ma otrzymać tylko jedno z dzieci? Krystyna (80 lat).
Tak, można zobowiązać jedynego spadkobiercę do wypłacenia pozostałemu rodzeństwu, które dziedziczyłoby na podstawie ustawy, ale które zostało wykluczone w związku z testamentem, świadczenia pieniężnego. Wysokość świadczeń, jak również terminy ich wypłat powinny wynikać z testamentu, aby umożliwić wykonanie woli testatora bez nieporozumień pomiędzy spadkobiercą testamentowym a pozostałym rodzeństwem.
Przyjaciel jako wykonawca testamentu
W testamencie powołałem jako spadkobierców kilka osób, w tym małoletnie wnuki oraz powołaną przez mnie za życia fundację. Nie mając pewności, czy wszystko zostanie wykonane zgodnie z moją wolą, chciałabym, aby mój wieloletni przyjaciel czuwał nad prawidłowym wykonaniem testamentu. Czy mogę wskazać go formalnie jako osobę odpowiedzialną w tym zakresie? Stanisław (82 lata).
Możliwe jest wskazanie w testamencie osoby, której chcemy powierzyć pieczę nad prawidłowym wykonaniem naszej ostatniej woli. Osoba taka pełni funkcję wykonawcy testamentu. Możliwe jest także powołanie w testamencie wykonawcy zastępczego, czyli osoby, która będzie pełnić funkcję wykonawcy testamentu, gdyby osoba powołana w pierwszej kolejności nie mogła lub nie chciała pełnić tej funkcji.
Spadek dla dzieci dopiero po śmierci obojga rodziców
Jesteśmy wraz z żoną właścicielami domu. Chcielibyśmy, aby nasz młodszy syn stał się jego właścicielem, ale dopiero po śmierci nas obojga. Co powinniśmy zrobić? Liliana i Zenon (lat 72 i 76)
Najlepszym rozwiązaniem byłoby sporządzenie przez każdego z Państwa testamentu notarialnego z „podstawieniem”. Zgodnie z art. 963 kodeksu cywilnego można powołać spadkobiercę (tzw. spadkobiercę podstawionego) na wypadek, gdyby inna osoba powołana do spadku z ustawy lub testamentu nie chciała, lub nie mogła być spadkobiercą. Tak więc każde z Państwa sporządza testament, w którym do całości spadku powołuje współmałżonka z zapisem, że w przypadku, gdyby powołana do spadku osoba nie chciała być spadkobiercą (np. odrzuci spadek) lub nie mogła być spadkobiercą (tzn. nie żyje na moment otwarcia spadku), to w jej miejsce powołać należy syna. Skutek będzie taki, że gdy jednego z Państwa zabraknie, to cały spadek nabywa w pierwszej kolejności małżonek pozostający przy życiu, a dopiero po śmierci drugiego z rodziców do dziedziczenia dojdzie syn.
Zabezpieczenie przed komornikiem zadłużonych dzieci
Jestem właścicielką dwóch nieruchomości: domu jednorodzinnego oraz mieszkania. W domu zamieszkuje obecnie moja córka, natomiast syn mieszka razem ze mną. Niestety syn posiada długi, boję się, że komornik zabierze mu mieszkanie, które by po mnie odziedziczył. Jak mogłabym zabezpieczyć syna, aby po mojej śmierci miał gdzie mieszkać? Jadwiga (71 lat)
W przypadku dziedziczenia ustawowego po Pani śmierci syn i córka dziedziczą w częściach równych (po 1/2). Aby uniknąć sytuacji, w której syn doszedłby do dziedziczenia ustawowego, należałoby sporządzić testament notarialny z zapisem windykacyjnym. Jeżeli w testamencie do całości spadku powoła Pani córkę, to właśnie ona stanie się właścicielką zarówno domu, jak i mieszkania. W tym samym testamencie tytułem zapisu windykacyjnego może ustanowi Pani na rzecz syna służebność osobistą mieszkania. Skutkiem takiego rozrządzenia syn w chwili otwarcia spadku nabędzie prawo zamieszkiwania w mieszkaniu, nie będąc jego właścicielem.
Jeśli interesują Cię tematy dotyczące testamentu, zapisz się do Newslettera Gazety Senior Zapisz się do Newslettera
Notariusze za jedno ze swoich zadań uznają edukowanie obywateli w zakresie dziedzin prawa i czynności notarialnych, które należą do ich kompetencji. W ramach podejmowanych działań edukacyjnych Krajowa Rada Notarialna wraz z izbami notarialnymi od 2010 r. prowadzi akcję pn. Dzień Otwarty Notariatu. Tego dnia notariusze w całym kraju bezpłatnie udzielają informacji prawnych. Od 2015 r. prowadzą akcję dedykowaną seniorom pn. Bezpłatny wykład notariusza na uniwersytecie trzeciego wieku. Od 2021 r. do katalogu działań podnoszących świadomość prawną najstarszych obywateli dołączył cykl artykułów pn. Masz do tego prawo, publikowanych na łamach "Gazety Senior".
- Testament ustny – wszystko, co warto wiedzieć o wyjątkowej formie ostatniej woli - 16 grudnia, 2024
- RENTA WDOWIA a wspólność małżeńska, wspólność ustawowa, rozdzielność majątkowa, separacja, rozwód - 17 października, 2024
- Zadatek kontra zaliczka: kluczowe różnice i przykłady - 4 lipca, 2024