Mlecz polny czy mniszek lekarski? Pospolity chwast o niezwykłych właściwościach zdrowotnych
Mlecz polny, popularny chwast występujący w całej Europie, często bywa mylony z mniszkiem lekarskim. Obie rośliny pochodzą z rodziny astrowatych i są do siebie łudząco podobne. Właściwości lecznicze ma tylko jedna z nich, dlatego warto poznać różnice.
Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej GazetaSenior.pl
Spis Treści
Mniszek lekarski czy mlecz polny – najważniejsze różnice
Mniszek lekarski (łac. Taraxacum officinale), nazywany również mniszkiem pospolitym lub dmuchawcem, porasta łąki, pastwiska, przydrożne trawniki i ogrody całej Europy, ale występuje również w Azji i w Afryce Północnej. Bywa, że postrzegamy go jako niechcianego gościa, trudny do wytępienia chwast, tymczasem ma on wiele dobroczynnych właściwości. Mlecz polny (łac. Sonchus arvensis L.) natomiast to chwast.
Mlecz polny i mniszek lekarski – jak wyglądają?
Jak wyglądają mlecz polny i mniszek lekarski? Wbrew pozorom różnią się między sobą wyraźnie, dzięki czemu łatwo odróżnić się siebie te dwie rośliny.
Mniszek może mieć jedną lub kilka łodyg, które wyrastają z jednego systemu korzeniowego. Na każdej pozbawionej listków łodydze wyrasta tylko jeden kwiatostan. Liście mniszka pospolitego ułożone są w rozetę i wyrastają samodzielnie. Po przekwitnieniu roślina zamienia się w dmuchawca, a nasiona w postaci delikatnego puchu mogą przemieszczać się na duże odległości.
Mlecz natomiast ma tylko jedną, grubą łodygę, która rozdziela się na boczne pędy i jest pokryta listkami. Co ilustrują poniższe ryciny.
Mlecz pospolity a Mniszek lekarski — różnice w wyglądzie (budowa, morfologia)
Mniszek lekarski – kwiat czy korzeń?
Mniszek ma wyjątkowe walory zdrowotne i często wykorzystywany jest w farmakologii, zawiera bowiem wiele leczniczych substancji. Podstawowe substancje czynne znajdują się w całej roślinie, począwszy od kwiatów, poprzez liście, łodygę, aż po korzeń. Dlaczego więc jej nie doceniamy?
Zobacz również: Dziurawiec zwyczajny; czarny książę polskich łąk. Właściwości i zastosowanie dziurawca
Zastosowanie mniszka w leczeniu
Mniszek lekarski ma zastosowanie jako lek zwiększający wydzielanie żółci w chorobach wątroby i woreczka żółciowego. Podnosi również ilość wydzielanych soków trawiennych i zwiększa ilość produkowanego moczu. Nie prowadzi przy tym do obniżenia zawartości potasu we krwi, ponieważ jego bogactwo w ten minerał równoważy jego utratę z moczem.
Obfitość rośliny w sole mineralne i witaminy znajduje swoje wykorzystanie również podczas leczenia anemii. Pozwala ona oczyścić organizm z krążących w nim toksyn i przywraca prawidłowy skład krwi.
Mniszek pospolity pozytywnie działa również na układ odpornościowy. Zawarty w nim interferon zmusza organizm do podjęcia walki z bakteriami i wirusami. Zioło obniża również poziom glukozy we krwi, co umożliwia stosowanie mniszka w początkowym stadium cukrzycy oraz działa rozkurczająco.
Kwiaty stosuje się w trakcie leczenia przewlekłych nieżytów gardła i jamy ustnej. Regulują także zaburzenia miesiączkowania i jajeczkowania.
Mniszek lekarski
Mniszek dla urody
Mniszek stosowany zewnętrznie przyśpiesza proces gojenia się uszkodzeń skóry, zwalcza kurzajki i brodawki. Do tego celu stosuje się okłady ze świeżych liści lub z białego soku, które wydzielają.
Mniszek pospolity jest wykorzystywany jako roślina kosmetyczna – stanowi dodatek do niektórych kremów przeznaczonych do pielęgnacji suchej i starzejącej się skóry.
Mniszek lekarski na raka?
Mniszek lekarski może także pomóc w walce z nowotworami. Badania przeprowadzone na uniwersytecie w Windsor w Kanadzie wykazały, że korzeń mniszka może zmniejszać ilość komórek nowotworowych. Podczas testów stan niektórych chorych na raka ulegał poprawie podczas przyjmowania naparu z mniszka lekarskiego. Choć są to obiecujące wyniki, to jednak warto pamiętać, że żadna terapia ziołowa nie zastąpi odpowiedniego leczenia onkologicznego.
Zobacz również: POKRZYWA; Królowa Ziół [zbiory, przechowywanie, napar, zastosowanie, właściwości]
Napar, odwar, wino, sok, sałatka z mniszka
Liście i korzenie mniszka nadają się do spożycia zarówno surowe, jak i gotowane. Z liści można przyrządzać sałatkę wiosenną, która w Polsce jest mało popularna, w przeciwieństwie do innych krajów. Młode liście jako przyprawa dodawane są także do zup i sosów. W Europie Środkowej spożywano liście mniszka na przednówku. Dawniej pąki koszyczkowe wykorzystywano jako namiastkę kaparów, a prażony korzeń zastępował cykorię. Z płatków kwiatowych mniszka z dodatkiem cytryny i cukru uzyskuje się wino kwiatowe o charakterystycznym miodowo-ziołowym bukiecie. Korzeń mniszka wraz z korzeniem łopianu jest składnikiem tradycyjnego orzeźwiającego napoju, szczególnie popularnego w Wielkiej Brytanii. Herbatę ziołową sporządzać można z różnych części rośliny.
Najbardziej popularne wykorzystanie domowe mniszka to:
- napar z korzenia i ziela,
- odwar z korzenia,
- napar z kwiatów,
- wino z korzeni,
- kwiatowe wino,
- sok ze świeżych liści i korzeni,
- wszelkie sałatki ze świeżych liści.
Sprawdź również artykuł: Syrop z mniszka lekarskiego [PRZEPIS]. Sezon na zbiór mniszka. Gdzie, jak i co zbierać?
Mieszanki ziołowe z mniszkiem
Korzeń mniszka lekarskiego stanowi składnik mieszanek ziołowych: Adiposina, Hepatina, Diabetina, Pankreaflos, Digesflos, Cholagoga II, Fito Mix XI, XII, XIII, Diabetosan, Normosan, Neonormosan, Degrosan, Pulmosan, Taraxaflos Tea. Wyciąg z korzenia z kolei jest składnikiem preparatów Gastrochol, Cholesol, Nieron, Cholagogum.
Zobacz również: Syrop z mniszka lekarskiego bez gotowania, czyli domowy prozdrowotny syrop na zimno [PRZEPIS]
Mniszek lekarski – przeciwskazania
Są pewne przeciwwskazania do terapii tym zielem. Nie powinny stosować go osoby mające problemy ze wrzodami, ponieważ mniszek pospolity podnosi ilość soków żołądkowych. Zdarza się również, że stosowanie mniszka może powodować alergię objawiającą się drobną wysypką na skórze.
Mlecz polny zatrucie – pierwsza pomoc
Mlecz zwyczajny a jego faktyczne właściwości. Na zakończenie obalimy jeszcze mit dotyczący szkodliwości i toksyczności mlecza polnego. Roślina ta nie jest trująca ani dla ludzi, ani dla zwierząt. Mit dotyczący jej rzekomej toksyczności wziął się stąd, że jest rośliną kumulującą azot i na glebach wyjątkowo bogatych w azot powodowała zatrucie tym pierwiastkiem u zwierząt (szczególnie u bydła), których dieta była nieurozmaicona i oparta wyłącznie na mleczu. Pierwsza pomoc nie będzie potrzebna w przypadku zjedzenia mlecza polnego czy skosztowania jego mleczka.
Tekst i foto: Roman Szymański
(Red: J.S.)
Jeżeli interesują Cię informacje dotyczące ziołolecznistwa, zapisz się do Newslettera Gazety Senior Zapisz się do Newslettera