Nauczyciel z pasją: Ryszard Dolata o osiągnięciach, pasjach i zamierzeniach na przyszłość
Ryszard Dolata to nietuzinkowa postać, to znany i ceniony nauczyciel w Zespole Szkół Technicznych w Ostrowie Wielkopolskim, który za znaczący dorobek zawodowy otrzymał tytuł profesora oświaty. Wielokrotnie wyróżniany za popularyzację nowatorstwa pedagogicznego. W tym roku został laureatem Nagrody Prezydenta Miasta Ostrowa Wielkopolskiego za wielki wkład w budowanie marki, jaką jest już Ostrów Wielkopolski.
Z Ryszardem Dolatą o jego osiągnięciach, pasjach i zamierzeniach na przyszłość rozmawia Kazimierz Nawrocki.
Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej gazetasenior.pl
Kazimierz Nawrocki: Jako pedagog znalazł się Pan 14 lat temu w grupie seniorów, którzy powołali do życia Uniwersytet Trzeciego Wieku w Ostrowie Wielkopolskim. Jaką rolę UTW na edukacyjnej mapie miasta widzi Pan dziś? Także w obliczu trudnej sytuacji epidemicznej?
Ryszard Dolata: Powołując w 2007 roku Ostrowski Uniwersytet Trzeciego Wieku pod przewodnictwem mgr Józefa Kozana za podstawowy cel tej placówki edukacyjnej uznaliśmy kształcenie ustawiczne seniorów. Niestety w marcu 2020 roku epidemia Covid-19 uniemożliwiła programowe działania i wszystkie zajęcia zostały zawieszone. Sytuacja epidemiczna umożliwia tylko aktywność ruchową słuchaczy na łonie natury np. w lesie, parku itp. W związku z tym prowadząc grupę słuchaczy zainteresowanych turystyką pieszą i rowerową proponuję spacery techniką nordic walking. W tym celu w przygotowanej wspólnie z młodzieżą Zespołu Szkół Technicznych w Ostrowie Wielkopolskim publikacji pt. „Prozdrowotna aktywność słuchaczy OUTW” opracowałem atrakcyjne trasy spacerowe, które będziemy realizować pod hasłem „Aktywność fizyczna i turystyka pomaga lepiej żyć”. Jest to także propozycja, którą studenci-seniorzy mogą realizować indywidualnie, spacerując bezpiecznie, niezależnie od programowych planów. Informujemy jak przygotować się do spaceru oraz w jakie kijki należy się zaopatrzyć do uprawiania nordic walking. Wiem również, że wielu słuchaczy zostało „zarażonych” aktywnością fizyczną i uprawia zajęcia sportowe w warunkach domowych.
Będąc emerytem, a jednocześnie czynnym nauczycielem Zespołu Szkół Technicznych w Ostrowie Wlkp., podejmuje Pan wiele działań na rzecz współpracy międzypokoleniowej. Która z inicjatyw jest Panu szczególnie droga i z jakiego powodu?
Pracuję w szkolnictwie zawodowym ponad 52 lata, od początku w Zespole Szkół Technicznych w Ostrowie Wielkopolskim. W moim przypadku nauczycielstwo to powołanie i świadomy wybór. Współczesna dydaktyka jest rozumiana jako nauka zarówno o nauczaniu, uczeniu się, jak i o wychowaniu. Misją naszego stowarzyszenia – OUTW jest edukacja, aktywizacja, kreatywność i integracja osób starszych, a także integracja międzypokoleniowa. W związku z tym łącząc pracę nauczycielską w ZST z aktywnością edukacyjną z osobami starszymi w OUTW postanowiłem wprowadzić w te środowiska edukacyjne przedmiotową współpracę. Współpraca ta zaowocowała publikacjami w zakresie bezpieczeństwa i aktywności fizycznej i turystycznej osób starszych oraz akcją badania świadomości młodzieży i seniorów dotyczącej m.in. zanieczyszczenia powietrza w naszym regionie. Wraz z młodzieżą opracowaliśmy kilka poradników dla osób starszych zawierających najpiękniejsze na obszarze powiatu ostrowskiego, a jednocześnie dostosowane do osób starszych turystyczne szlaki rowerowe i trasy nordic walking. Uważam, że bardzo ważnym elementem tej współpracy jest zagadnienie bezpieczeństwa osób starszych w przestrzeni publicznej i w cyberprzestrzeni. Przy współudziale policji, straży pożarnej, lekarzy i informatyków oraz młodzieży zorganizowaliśmy kilka spotkań z wymienionymi służbami i ekspertami, przyczyniając się do wzrostu bezpiecznych zachowań seniorów.
W uznaniu dorobku zawodowego otrzymał Pan w 2013 r. tytuł profesora oświaty przyznawany przez MEN. Czy to wyróżnienie miało wpływ na Pana dalsze życie zawodowe i społeczne?
To wyróżnienie zobowiązuje mnie do jeszcze większej efektywności w procesie dydaktyczno-wychowawczym. W pracy uczniów staram się harmonijnie łączyć poznawanie z przeżywaniem wartości i działaniem zmieniającym rzeczywistość, a jednocześnie profesjonalnie łączyć kształcenie z wychowaniem. Zarówno Zespół Szkół Technicznych, jak i Ostrowski Uniwersytet Trzeciego Wieku są placówkami o charakterze edukacyjnym, ale także miejscami niezwykłymi, pozwalającymi realizować ambitne plany w zakresie podnoszenia poziomu posiadanej wiedzy, a także pozwalające realizować marzenia. W Zespole Szkół Technicznych oprócz zajęć dydaktycznych realizuję program wspierania rozwoju nie tylko uzdolnionej młodzieży. Program przewiduje dostrzegać potencjał rozwojowy uczniów i rozwijać ich motywację poznawczą oraz potrzebę osiągnięć.
Wspomniane wyróżnienie otrzymał Pan m.in. za dokonania na polu kształcenia zawodowego. Jakie szanse i zagrożenia dostrzega Pan dziś w kształceniu zawodowym młodzieży? Czy miałby Pan jakąś radę dla nowego Ministra Edukacji?
W kształceniu nie tylko zawodowym poszukuje się skutecznego systemu edukacyjnego, który by nawiązał do postępu naukowo-technicznego, globalizacji gospodarki, integracji europejskiej, wynikających ze zmian technologicznych oraz wzrostu oczekiwań pracodawców w zakresie umiejętności absolwentów szkół. O szkole zawodowej wypowiadają się przedsiębiorcy, którzy oceniają ją według tego, jakich pracowników by potrzebowali. W 2011 r. PKPP LEWIATAN ogłosiła „Manifest Edukacyjny”, w którym podstawowym postulatem jest zwiększenie znaczenia kształcenia praktycznego w szkolnictwie zawodowym oraz finansowanie zaangażowania przedstawicieli biznesu w jego realizację w szkołach. Ponadto Konfederacja postuluje o stworzenie systemu prawnego oraz rozwiązań finansowych, który zmotywują pracowników do uczenia się przez całe życie, a pracodawców do stałego inwestowania w swój rozwój. Nasuwa mi się przeświadczenie, że słuchacze ostrowskiego Uniwersytetu realizują ten postulat uczenia się przez całe życie.
W strukturze procesu dydaktyczno-wychowawczego zawsze występują: uczeń i nauczyciel. Uważam, że należy większą uwagę poświęcić jakości kształcenia nauczycieli, ich aktualizacji wiedzy zawodowej oraz umiejętności dydaktycznych. W związku z tym należy zwiększyć środki finansowe na szkolenie i wynagrodzenie nauczycieli oraz na wyposażenie laboratoriów i pracowni szkolnych. Mankamentem edukacji zawodowej jest podstawa programowa, która nie sprzyja umiejętności krytycznego myślenia. Szkodliwy jest też podział na przedmioty. Wiedza powinna być przekazywana interdyscyplinarnie. Taką formę reprezentuje innowacyjne modułowe kształcenie zawodowe, którego jestem zwolennikiem jako ekspert Ministerstwa Edukacji Narodowej. Przedmiotowy system nie zapewnia korelacji przedmiotowej i międzyprzedmiotowej oraz niezależnego nauczania teorii i praktyki.
Jak aktywność seniorów w Kole turystyki pieszej i rowerowej Turystocykliści wpływa na ich sprawność umysłową i fizyczną?
W planach pracy Koła zakłada się także aktywność intelektualną słuchaczy, którą muszą wykazać się w realizacji programów zadań publicznych, gdzie przewiduje się umiejętności intelektualne, takie jak posługiwanie się komputerem (cyberbezpieczeństwo), znajomość przepisów drogowych (bezpieczeństwo w przestrzeni publicznej i używanie odblasków przy złej pogodzie lub w nocy), znajomość prawa w zakresie czystości powietrza, bezpieczeństwo podczas zakupów czy dokonywania przelewów pieniężnych przez Internet. Wyróżniającym elementem działalności Koła jest realizacja programu turystyki kulturowej, która m.in. zakłada zwiedzanie zabytków, a także ciekawych obiektów przemysłowych i technicznych, jak zwiedzanie ostrowskich zakładów pracy. Kolejnym elementem aktywności intelektualnej jest realizacja turystyki teatralnej przez wielokrotne wyjazdy do Opery Wrocławskiej oraz teatru kaliskiego. Sprawność umysłowa słuchaczy jest zawsze poddana egzaminowi podczas testów sprawdzających wiedzę po zakończeniu poszczególnych zadaniach publicznych.
Koło Turystocykliści od kilku lat korzysta z dofinansowania starosty ostrowskiego i prezydenta Ostrowa Wielkopolskiego w ramach zleconych zadań publicznych. Dzięki temu Turystocykliści realizują swoje pasje. Jakie są plusy i minusy tego rodzaju wsparcia?
Nasz Uniwersytet również podjął współpracę z zagranicznymi organizacjami pozarządowymi w celu wymiany doświadczeń w działalności na rzecz osób starszych. Zadania publiczne zlecone przez starostę powiatu ostrowskiego, jak również przez prezydenta Ostrowa Wielkopolskiego stanowią bardzo ważny element dofinansowania naszych programowych działań. W celu realizacji idei kształcenia ustawicznego wśród seniorów w zakresie twórczego i aktywnego trybu życia często należy wykorzystać wiedzę ekspertów i fachowców z różnych dziedzin, których wynagrodzenie pokrywamy m.in. z dotacji zadania publicznego. Na ogół wymienione organy samorządowe w ramach współpracy z organizacjami pozarządowymi chętnie dofinansowują działania naszego Uniwersytetu, lecz są to dotacje, które tylko częściowo pokrywają koszty programowych działań placówki. Brakujące środki finansowe muszą uzupełnić członkowie Stowarzyszenia, które zapewniają funkcjonowanie Ostrowskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
Turystocykliści są bardzo aktywni. Realizowali program pn. Wpływ bezpieczeństwa seniorów OUTW na ich jakość życia. Na czym polegało to zadanie?
W przedmiotowym zadaniu publicznym naczelną sprawą było bezpieczeństwo zdrowotne osób starszych. W tym celu zaprosiliśmy panią mgr Alicję Tarchalską, która przekazała najważniejsze wiadomości w zakresie zażywania leków. Jeden z modułów zrealizował dr Piotr Łagosz, który w prezentacji multimedialnej przedstawił zagadnienia dotyczące m.in. zapobiegania dysfunkcjom ruchowym seniorów, zdrowia psychicznego, porad diabetologicznych. Przedstawiono również zagrożenia podczas groźnych burz, wichur oraz powodzi. Ostatnim elementem była ewaluacja osiągnięć słuchaczy, którą zrealizowano na podstawie testu sprawdzającego pozyskaną wiedzę.
Prócz zdrowia czego jeszcze życzyć Panu i ostrowskiemu UTW na kolejne lata?
Istotną barierą w realizacji naszych przedsięwzięć w roku akademickim 2020/2021 jest pandemia Covid–19. Jej ustąpienie pozwoli nam zrealizować zaplanowane zamierzenia. Zarząd OUTW na czele z prezesem zarządu Józefem Kozanem spogląda na przyszłość optymistycznie, lecz póki co musimy zachowywać się rozsądnie, bowiem niewidzialny wróg jest bardzo groźny. Z niecierpliwością oczekujemy normalności, aby ponownie bezpiecznie się spotkać.
Jeżeli interesują Cię te i podobne informacje, zapisz się do Newslettera Gazety Senior i bądź na bieżąco! Zapisz się do Newslettera
Może Cię również zainteresować:
Seniorzy chcą mieć dostęp do leczenia. Kazimierz Nawrocki rozmawia z seniorami!
- Ostrów Wielkopolski: miasto przyjazne seniorom. Z Prezydent Beatą Klimek rozmawia Kazimierz Nawrocki - 18 listopada, 2024
- Qigong – chiński sposób na długie życie w zdrowiu [WYWIAD] - 23 września, 2024
- Marzena Okła-Drewnowicz, Ministra ds. Polityki Senioralnej [WYWIAD]. Rozmawiają redaktorzy „Gazety Senior” - 25 lipca, 2024