![Opieka Wytchnieniowa – liczba osób objętych wsparciem rośnie, ale opiekunowie nie wiedzą o możliwości pomocy [WYNIKI KONTROLI]](https://www.gazetasenior.pl/wp-content/uploads/2022/09/Opiekunka-dla-seniora.-Opieka-wytchnieniowa-Adobe-Stock.jpeg.webp)
Opieka Wytchnieniowa – liczba osób objętych wsparciem rośnie, ale opiekunowie nie wiedzą o możliwości pomocy [WYNIKI KONTROLI]
Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport w sprawie realizacji Programu „Opieka Wytchnieniowa”. Wnioski nie są szczególnie optymistyczne. Choć liczba osób objętych pomocą i wsparciem programu rośnie z roku na rok, gminy realizujące program nadal nie wykorzystują pełnej puli przyznanych środków finansowych. Brakuje ciągłości w realizacji usług, a osoby którym dedykowany jest program, nie zawsze posiadają wiedzę na temat jego funkcjonowania.
Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej GazetaSenior.pl
Spis Treści
Program Opieka Wytchnieniowa – na czym polega?
Program „Opieka Wytchnieniowa” realizowany jest od 2019 roku w ramach Funduszu Solidarnościowego, a jego głównym celem jest wparcie osób niepełnosprawnych oraz ich opiekunów. Dzięki usługom „Opieki Wytchnieniowej” członkowie rodzin lub opiekunowie osób niepełnosprawnych mogą otrzymać wsparcie, w ramach opieki nad osobą niepełnosprawną w postaci czasowego zastępstwa lub odciążenia w codziennych obowiązkach. Pomoc skierowana jest zarówno do opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych (małżonków, dzieci, rodzeństwa), jak i niepełnoletnich niepełnosprawnych (wsparcie dla rodziców, dziadków i innych osób sprawujących opiekę).
W ramach opieki wytchnieniowej osoba niepełnosprawna otrzymuje kompleksowe wsparcie w postaci opieki, pomocy przy czynnościach higienicznych, pielęgnacyjnych oraz wspólnym spędzeniu czasu. Opiekun osoby niepełnosprawnej korzystając z opieki wytchnieniowej może wykorzystać czas wolny w dowolny sposób, zarówno na bieżące potrzeby życiowe – takie jak zakupy czy wizytę u lekarza, jak i wypoczynek czy regenerację.
Komu przysługują usługi opieki wytchnieniowej? Gdzie złożyć wniosek?
Wsparcie wytchnieniowe przeznaczone jest dla osób, sprawujących opiekę nad niepełnosprawnym legitymującym się znacznym stopniem niepełnosprawności lub dzieckiem posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności. Zgodnie z zapisami Programu usługi przysługują wówczas, gdy opiekun sprawuje całodobową opiekę nad osobą niepełnosprawną i zamieszkuje z nią we wspólnym gospodarstwie domowym.
Bezpośrednią realizacją programu zajmują się gminy (w większości Miejskie i Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej), które informują zainteresowane osoby o możliwości realizacji usług. Usługi świadczone są bezpłatnie, przez wykwalifikowanych i uprawnionych do tego opiekunów. Maksymalny limit przyznanego wsparcia wynosi 240 godzin.
Kontrola NIK: Opieka wytchnieniowa w latach 2019-2021
Na początku września 2022 roku Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport z kontroli realizacji programu w pierwszych trzech latach jego funkcjonowania. Według przedstawionych danach liczba osób korzystających ze wsparcia sukcesywnie rośnie. W 2019 roku było to 3039 osób, w 2020 4312 osób, natomiast w 2021 aż 9210. Zwiększył się także zasięg terytorialny i liczba jednostek samorządu terytorialnego przystępująca do programu. W pierwszej edycji „Opieki wytchnieniowej” wnioski o środki finansowe złożyło jedynie 324 gminy i powiaty, natomiast dwa lata później było ich już 699.
Niestety, nawet tam, gdzie usługi były realizowane, otrzymane środki nie zostały wykorzystane w całości. Oznacza to, że gminy mogły udzielić większego wsparcia i dla większej liczby osób, jednak z różnych przyczyn do tego nie doszło. Najsłabiej pod tym względem prezentuje się rok 2019, kiedy gminy wykorzystały zaledwie 30,5% środków finansowych. W kolejnych latach było to odpowiednio 58,5% i 77,9%. Z czego wynikają takie dane? Problem leży m.in. w opóźnieniach czasowych dotyczących podpisywania umów, pomiędzy urzędami wojewódzkimi a gminami. W konsekwencji pomoc docierała do osób niepełnosprawnych zaledwie na kilka ostatnich miesięcy roku. Nieścisłości wynikały również z błędnego oszacowania osób objętych pomocą, wskutek czego wsparcie nie zostało dostosowane do potrzeb.
Raport NIK – wnioski nie napawają optymizmem
Jak pokazuje kontrola NIK realizacja programu w latach 2019-2021 nie przebiegła płynnie, a błędów organizacyjnych nie ustrzegła się praktycznie żadna ze stron. Kontrolerzy podkreślają, że programy ogłaszane były bez wyprzedzenia, co ograniczało szansę na przygotowanie się do ich realizacji przez samorządy. Również osoby bezpośrednio zainteresowane tematem – niepełnosprawni oraz ich opiekunowie – mieli ograniczoną możliwość zdobycia informacji i wiedzy na temat funkcjonowania programu.
W raporcie podniesiono także kwestię braku spójnej i powszechnej bazy danych, uwzględniającej liczbę osób niepełnosprawnych w Polsce bądź na danym obszarze. Powoduje to trudności w oszacowaniu zapotrzebowania środków, a przyznane wsparcie bywa nieodpowiednie do potrzeb. Od 2020 roku zniesiono obowiązek wydawania decyzji administracyjnych dotyczących przyznanej pomocy. W ocenie NIK było to działanie nieuzasadnione i krzywdzące dla wnioskujących, ze względu na późniejszy brak możliwości skorzystania ze środków odwoławczych.
W podsumowaniu raportu kontrolerzy wnioskują o uregulowanie kwestii legislacyjnych w zakresie przyznanej pomocy – m.in. o rozważenie wprowadzenia usług opieki wytchnieniowej do ustawy o pomocy społecznej. Kontrola NIK podnosi także kwestię stworzenia pełnej bazy osób niepełnosprawnych, z której będą mogli korzystać realizatorzy Programu. Za pośrednictwem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej powinna nastąpić także aktywizacja działań gmin i powiatów realizujących program, mająca na celu szybsze wdrożenie programu i zapewnienie ciągłości wsparcia.
Szczegółowy raport pokontrolny 2022 Najwyższej Izby Kontroli dotyczący Programu TUTAJ
Jeśli interesują Cię podobne informacje, zapisz się do Newslettera Gazety Senior Zapisz się do Newslettera
Donosimy o najnowszych rozwiązaniach społecznych, ekonomicznych, zdrowotnych kierowanych do osób starszych. Informujemy o aktualnej sytuacji seniorów w Polsce. Sporo piszemy o zdrowiu seniorów i profilaktyce zdrowotnej. Obalamy mity dotyczące osób starszych. Edukujemy seniorów, korzystając z wiedzy i wskazówek ekspertów w danej dziedzinie.
- Viva Seniorzy! 2024 – wyjątkowe święto Seniorów za nami - 3 grudnia, 2024
- „Gazeta Senior” – grudzień 2024 [12/2024]: Sprawdź, co w numerze! - 27 listopada, 2024
- XXXII Targi Książki Historycznejw Warszawie (28.11 – 01.12). Wstęp wolny. - 25 listopada, 2024