Reumatyzm – nie ma takiej choroby. Co Ci dolega? Choroby reumatyczne [PROFILAKTYKA i LECZENIE]

Mówimy czy słyszymy często, że ktoś choruje na reumatyzm. Tymczasem – takiej choroby nie ma. Pod tą – jak się okazuje – bardzo pojemną nazwą kryje się ponad sto różnorodnych jednostek chorobowych stawów oraz układu ruchu, w tym m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, choroba zwyrodnieniowa stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa czy hemofilie. Ogólny podział dolegliwości i chorób reumatycznych dzieli się na dwie grupy: te związane ze starzeniem się tkanek (np. zwyrodnienie stawów, osteoporoza) oraz takie, które nie mają powiązania z wiekiem (np. reumatoidalne zapalenie stawów, zaburzenia metaboliczne).

Artykuł sponsorowany przez Orton Flex 

Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej GazetaSenior.pl

Przyczyny reumatyzmu

Reumatyzm charakteryzuje się dość bolesnym i przewlekłym przebiegiem. Nie do końca poznane są przyczyny występowania chorób reumatycznych. Prawdopodobnie mają na to wpływ geny, oddziaływanie na nasz organizm szkodliwych czynników środowiska oraz nieprawidłowo działający układ immunologiczny, który zwalcza własne komórki. Długotrwałe objawy zapalenia stawów i otaczających je tkanek są związane z wytwarzanymi przez organizm substancjami, zwanymi mediatorami zapalenia, m.in. prostaglandyną i histaminą. Są one produkowane i uwalniane przez komórki zapalenia: leukocyty – granulocyty i limfocyty (białe ciałka krwi), płytki krwi, makrofagi oraz komórki tuczne.

Objawy reumatyzmu

Objawy reumatyzmu mogą wyglądać różnie w zależności od schorzenia reumatycznego, z jakim mamy do czynienia. Wskazać można pewne cechy wspólne, które mogą sugerować pojawienie się choroby reumatycznej. Należy do nich przede wszystkim ból stawów, kręgosłupa i mięśni oraz towarzyszące mu trudności z poruszaniem bolesnym miejscem czy ograniczeniem ruchomości w bolących stawach, poranna sztywność stawów oraz kłopoty z sercem czy naczyniami krwionośnymi. Objawy mniej specyficzne to: ciągłe zmęczenie, osłabienie, omdlenia, rozdrażnienie, drętwienie rąk, zawroty głowy bądź stany podgorączkowe. W początkowym stadium dolegliwości te mogą po pewnym czasie znikać (np. po rozruszaniu się czy ogrzaniu organizmu), jednak trzeba pamiętać, że – jak już zostało wspomniane – choroby reumatyczne nie ustępują. Wraz z pojawieniem się bólu oraz innych niepokojących objawów ważna jest samoobserwacja i wychwytywanie w porę niepokojących sygnałów, by móc na nie reagować, kiedy nie jest jeszcze za późno. Zaleca się szybką wizytę u lekarza pierwszego kontaktu, który już na podstawie wyników badań laboratoryjnych może stwierdzić, czy dotykające nas dolegliwości mają tło reumatologiczne. Kolejny krok to konsultacja u specjalisty-reumatologa.

Najczęstsze choroby reumatyczne

Reumatoidalne zapalenie stawów, charakteryzujące się bólem rąk i stóp, sztywność stawów (odczuwaną szczególnie po przebudzeniu), bólami mięśni, niekiedy dolegliwościami serca, naczyń krwionośnych i płuc.
Choroba zwyrodnieniowa, objawiająca się intensywnym bólem pod koniec dnia, kiedy stawy są przemęczone chodzeniem lub staniem; może ona dotknąć tylko jednego stawu ręki czy nogi lub też kręgosłup na całej długości; mogą pojawić się: drętwienie rąk, zawroty czy bóle z tyłu głowy.
Reumatyzm tkanek miękkich, którego symptomami mogą być bóle okolic barku (zespół bolesnego barku) czy łokci (łokieć tenisisty).

Jak zapobiegać chorobom reumatycznym?

Chorób reumatycznych nie można raz na zawsze wyleczyć, a jedynie ograniczyć ich rozwój. Warunkiem jest ch szybkie rozpoznanie, zdiagnozowanie i odpowiednia terapia. Warto zatem wiedzieć, jaką profilaktykę reumatyzmu można stosować, by opóźnić pojawienie się w organizmie zmian reumatologicznych, hamować rozwój tego schorzenia i zmniejszyć dolegliwości bólowe. Pamiętajmy, że od nas samych zależy bardzo wiele!

Dieta i suplementacja w chorobach reumatycznych

Właściwe odżywianie, pomagające zapobiegać rozwojowi chorób oraz odkładaniu się w organizmie niewłaściwych substancji, to podstawa dbania o zdrowe i sprawne funkcjonowanie. Warto mieć świadomość, że odpowiednia dieta może nie tylko pomóc w leczeniu chorób układu stawowego, ale i przyczynić się do zminimalizowania ryzyka ich występowania. Spożywajmy produkty bogate w wapno, które zapobiega zmianom w strukturze kości. Oprócz wapnia dieta powinna uwzględniać warzywa i owoce, które zawierają witaminy A, C, D i E. Wszystkie one pozytywnie wpływają na działanie układu ruchu oraz układu odpornościowego. Poza dietą warto wspomagać organizm odpowiednimi suplementami wspomagającym stawy. Ich podstawowym składnikiem zwykle jest kolagen. Kolagen jest jednym z najważniejszych białek w organizmie człowieka, które naturalnie występuje w chrząstkach, ścięgnach i innych tkankach odpowiadających za naszą mobilność. To białko o dużej odporności na rozciąganie oraz urazy mechaniczne. Zapewnia stawom i ścięgnom elastyczność. Kolagen jest białkiem naturalnie wytwarzanym w organizmie człowieka, jednak z czasem jego ilość w organizmie zaczyna spadać. Warto więc wybrać odpowiedni dla nas suplement diety, który zawiera wysoką dawkę kolagenu. Dlatego suplementacja kolagenu jest niezbędna i polecana szczególnie osobom aktywnym fizycznie, kobietom w okresie menopauzy czy osobom starszym. Oprócz kolagenu cennymi składnikami suplementów wspomagających stawy będą także: glukozamina i chondroityna (w organizmie człowieka są wykorzystywane do wytwarzania składników budulcowych stawów i chrząstek), ekstrakt z kłącza imbiru lekarskiego (wspiera utrzymanie ruchomości stawów, pomaga w przypadku porannej sztywności stawów), witamina C (która pomaga w prawidłowej produkcji kolagenu) oraz kwas hialuronowy (będący głównym składnikiem mazi stawowej).

Sport na reumatyzm?

Podstawą profilaktyki reumatyzmu jest oprócz diety aktywność fizyczna. Najlepsza będzie codzienna gimnastyka, która nadmiernie nie obciąża stawów, mięśni czy kręgosłupa. Zadbać należy szczególnie o poprawne wykonywanie ćwiczeń – idealnie byłoby to robić pod okiem trenera. O właściwą postawę ciała należy dbać także przy wykonywaniu codziennych czynności np. podnoszeniu czegoś, sięganiu po coś. Warto tu wspomnieć, że chociaż w profilaktyce reumatyzmu aktywność fizyczna odgrywa istotną rolę, to nie jest wskazane nadmierne i intensywne uprawianie sportów. Może to nazbyt obciążyć stawy i przyspieszyć ich zniszczenie. Do sportów, które negatywnie wpływają na stawy, zalicza się: bieganie, ćwiczenie siłowe (np. podnoszenie ciężarów) czy aerobik. Zalecane natomiast są spacery, nordic walking, jazda na rowerze, pływanie czy ćwiczenia rozciągające. Optymalnie jest uprawiać aktywność fizyczną 3-4 razy w tygodniu przez 30 minut.

Ogólny stan zdrowia

Nasz ogólny stan zdrowia i kondycja ma wpływ na ryzyko wystąpienia reumatyzmu. Dlatego ważne jest dbanie o swój organizm i ogólne samopoczucie, wykonywanie kontrolnych badań, konsultacje z lekarzami oraz stosowanie się do ich zaleceń – szczególnie w przypadku występowania innych chorób. Należy leczyć i zapobiega infekcjom. Do wystąpienia dny moczanowej mogą przyczynić się także choroby zakaźne, np. borelioza czy zapalenie pęcherza moczowego. Oznacza to, że będąc w grupie ryzyka, należy dbać o to, aby infekcje i choroby zakaźne leczyć do końca oraz nie przedłużać choroby. Jeśli trwają one przez długi czas, wydłuża się odpowiedź immunologiczna organizmu, co wypływa nie tylko na występowanie chorób reumatycznych, ale i innych schorzeń. Warto zatem odpowiednio wzmacniać układ odpornościowy organizmu.

Reumatyzm – jak leczyć?

Reumatyzm na wczesnym etapie jego zaawansowania można leczyć, spowalniając jego postępy i neutralizujące następstwa. Jeśli choroba zostanie wykryta w zaawansowanym stadium, terapia jest trudniejsza, a pacjent musi zmagać się z wieloma niedogodnościami i obniżeniem komfortu życia. Nieleczone schorzenia reumatologiczne mogą prowadzić do wielu powikłań i negatywnych następstw, takich jak problemy z innymi narządami i organami wewnętrznymi, zesztywnienie, a nawet paraliż. Terapia reumatyzmu ma charakter kompleksowy, obejmuje indywidualne zalecenia w zakresie środków farmakologicznych, diety i suplementacji oraz metod rehabilitacyjnych.

Leki – zmniejszają wytwarzanie przez organizm mediatorów zapalenia, a więc substancji wywołujących chorobę, oraz hamują ich uwalnianie; leki cytostatyczne, blokujące podziały komórkowe, u wielu chorych potrafią całkowicie zahamować postęp choroby; tzw. leki biologiczne – stosowane w ciężkich przypadkach – wiążą rozwijające się w sposób niekontrolowany białe ciałka krwi, które niszczą stawy (białe krwinki stają się biologicznie nieaktywne, co hamuje rozwój choroby). W łagodzeniu dolegliwości pomagają niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), które można kupić bez recepty (ale trzeba je stosować z wielką uważnością, zawsze w konsultacji z lekarzem, bo mogą szkodzić na żołądek); w zwyrodnieniowych chorobach reumatycznych sprawdzają się żele i maści o podobnym działaniu: rozluźniają mięśnie, poprawiają ruchomość w stawach, działają miejscowo i nie drażnią śluzówki żołądka (jednak preparatów rozgrzewających nie powinno się stosować w zapaleniu stawów).

Rehabilitacja ruchowa, czyli układ ćwiczeń, bez których stawy ulegają coraz większym zniekształceniom – paradoksalnie to właśnie ruch, mimo że może być bolesny, powstrzymuje rozwój choroby, wpływając korzystnie na odżywianie chrząstki stawowej i wytwarzanie przez błonę maziową specjalnego płynu, którego zadaniem jest zmniejszanie tarcia między elementami tworzącymi staw.

Masaże – klasyczny masaż manualny pozwoli zmniejszyć sztywność i napięcie mięśni, poprawi miejscowe krążenie krwi i stan ukrwienia tkanek; masaż wodny wybranych okolic ciała, z wykorzystaniem silnego strumienia wody daje efekt podobny do masażu klasycznego.

Termoterapia, czyli działanie ciepłem lub zimnem (krioterapia) – powoduje przekrwienie tkanek, co w efekcie zmniejsza ból, rozluźnia mięśnie, likwiduje sztywność stawów, wyzwala efekt przeciwzapalny.

Elektroterapia – wykorzystywanie prądu elektrycznego (zbieg nieszkodliwy dla pacjenta), czego efektem jest złagodzenie dolegliwości i poprawienie ukrwienie tkanek.

Wszystkie wspomniane metody mogą przyczynić się do zmniejszenia ryzyka na zachorowanie na reumatyzm czy złagodzenia objawów, pamiętajmy jednak, że lekarze nie znaleźli jeszcze 100% sposobu na zapobieganie chorobom tego typu. Żadna profilaktyka nie daje pewności, że reumatyzm nie wystąpi. Należy obserwować swój organizm i w przypadku stwierdzenia niepokojących objawów udać się na badania, zachowując przy tym jednak zdrowy rozsądek. Nie każdy ból stawu czy sztywność w ciele jest objawem reumatyzmu. Powodem do niepokoju powinny być częste, a nawet codziennie bóle stawów, ich sztywnienie czy kostnienie. Objawy reumatyzmu nasilają się w wietrzną i deszczową pogodę oraz rano. Jeśli zauważymy takie objawy, do lekarza warto udać się od razu.

12 października obchodzimy Światowy Dzień Reumatyzmu. Warto przypomnieć, że choroby o podłożu reumatoidalnym są jednym z najpoważniejszych problemów zdrowotnych na świecie.

---

Jeżeli interesują Cię podobne informacje, zapisz się do Newslettera Gazety Senior  Zapisz się do Newslettera

---

Zobacz również:

Chcesz mieć zdrowe stawy? Pokażemy Ci, jak to zrobić w 3 krokach! AKTYWNOŚĆ, DIETA, KOLAGEN