Rzeczpospolita Polska [felieton]

Oficjalnie Rzeczpospolita Polska, zwykle mówimy tylko Polska. Dlaczego?

Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej GazetaSenior.pl

Święto Trzeciego Maja

Reklama

To dobry czas, by pomyśleć chwilę o nazwie kraju, który jest naszą ojczyzną, miejscem, z którym łączy nas więź narodowa, wspólny język i wspólne problemy z politykami. Choć poglądy, jaki powinien być nasz kraj, miejsce dla naszych wnuków i następnych pokoleń wydają się być jednakie. W Ojczyźnie powinien panować ład, sądy powinny działać sprawnie i sprawiedliwie, a ludziom powinno być wygodnie i przyjemnie pracować, odpoczywać, weselić się i bawić. Ach te ideały! Przed Świętem Trzeciego Maja takie marzenia dobrze jest przywoływać. Może się spełnią?

Reklama

Heraldyka

Mają swoje herby miasta. Mieli też herby rycerze i książęta. Opisywanie herbów zgodnie z zasadami heraldyki nazywamy blazonowaniem. To podstawowe narzędzie naukowe ze ściśle określonymi zasadami. Opis barw i jego odpowiedniki w znakach graficznych w heraldyce są ściśle uporządkowane od czasów średniowiecza. Heraldyczny opis polskiego godła nosi nazwę własną Orzeł Biały i jest zapisany tak: w polu czerwonym srebrny orzeł w złotej koronie, głowa w prawo, oręż złoty.
Głowa orła skierowana w prawo w stronę zaszczytną ku prawemu skrzydłu, oręż złoty oznacza, że orzeł ma dziób i pazury ze złota. Język heraldyczny jest zwięzły, precyzyjny i zawiera wszystkie informacje.

Reklama

Barwy i orzeł

Zasada heraldyczna metal na kolorze, kolor na metalu w przypadku są spełnione. Przecież metalami w heraldyce są srebro i złoto, najczęstszymi kolorami – czerwień i błękit. Zatem nazwa własna Orzeł Biały pokazuje srebrnego orła na tarczy czerwonej.
Teodor Parnicki napisał powieść o czasach Bolesława Chrobrego pod tytułem „Srebrne orły”. W książce przeczytacie, że przed królem Bolesławem noszono rzymskie srebrne orły symbol godności konsula Rzymu. Większość nie kojarzy, że Bolesław przebywał na cesarskim dworze Ottona II od 973 roku i z przyszłym cesarzem Ottonem III, tym który przyjechał na zjazd gnieźnieński, znał się doskonale, i pewno nawet przyjaźnił. Na denarach, srebrnych monetach bitych w czasie panowania Bolesław Chrobrego jest wizerunek ptaka. Może zatem Parnicki ma rację? Historycy uważają, że o herbie państwowym możemy mówić dopiero po koronacji Przemysła II w 1295 roku. A ta legenda o Lechu, Czechu i Rusie? No cóż, jak w rodzinie, poglądy bywają różne.

Reklama

Jagiellonowie

Zanim Władysław Jagiełło został polskim królem, urządzał łupieżcze wyprawy z Litwy na Mazowsze. Mazowsze zostało włączone do Królestwa Polskiego dopiero w 1525 roku, wcześniej było księstwem lennym. Połączenie w jeden organizm państwowy ziem litewskich i koronnych trwało latami. Aż powstało federacyjne państwo składające się z ziem Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego pod nazwą Rzeczpospolita. Ta nazwa obowiązywała do czasów rozbiorów. Wielonarodowe państwo o różnych wyznaniach, ale też silne militarnie i bogate. Pogląd na historię tych czasów kształtują powieści Henryka Sienkiewicza. A historia, no cóż, jest tylko dla tych, co się nią interesują.

Reklama

Rzeczpospolita Polska

„Polonia” Jana Styki, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, fot.© Jerzy Dudzik

Taką nazwę oficjalną przyjęto dla Polski po pierwszej wojnie światowej. Niektórzy dodawali dla uściślenia II Rzeczpospolita. Państwo było wielojęzyczne i wielonarodowe. Sporo mieszkało tu ludzi, którzy przyznawali się do innych narodowości niż polska. W czasie spisu powszechnego w 1921 roku skład ludności Rzeczpospolitej Polskiej wyglądał następująco: Polacy 65 %, Ukraińcy 16 %, Żydzi 10%, Białorusini 5%, Niemcy 4%, pozostali (Rosjanie, Czesi, Słowacy, Litwini i inni) 1%. A żeby było trudniej, to jeszcze ludność z obszarów zaboru rosyjskiego była w większości analfabetami. Najlepiej wykształceni w zakresie czytania i pisania byli ludzie z zaboru pruskiego. Sporym utrudnieniem w porozumiewaniu się rodaków z różnych zaborów mogły być także braki w słownictwie. W kościele nabożeństwa po łacinie, w urzędzie po rosyjsku lub niemiecku, a w domu po polsku często w gwarze. Tak było przed I wojną światową. Istna wieża Babel.

Pokolenie PRL

Polska Rzeczpospolita Ludowa miała zapewnić wszystkim dostęp do oświaty, zdobyczy technicznych, które niosła ze sobą elektryfikacja wsi i rozrywki w postaci kina objazdowego. Po stronie oświaty władze osiągnęły sukces. Oficjalnie ogłoszono, że analfabetyzm został w ludowej ojczyźnie zlikwidowany w 1952 roku, choć biura pisania podań i pism urzędowych działały wtedy w najlepsze. W PRL przestawano używać gwary, a określenie Polak wypierało inne narodowości. Po 1989 roku Ślązacy i Kaszubi chcą uznania ich odrębności etnicznej i kulturowej. Jednak większość mieszkańców Rzeczpospolitej Polskiej uważa się za Polaków.

Po 1989 roku i uchwaleniu nowej konstytucji oficjalnie nazwa państwa brzmi Rzeczpospolita Polska. O tym, który człon tej nazwy jest częściej używany w mowie codziennej, decydujemy sami.

Jeżeli interesują Cię podobne informacje, zapisz się do Newslettera Gazety Senior  Zapisz się do Newslettera

Łukaszowcy w Ossolineum. Ważna wystawa i plany wystawiennicze