Wymień igłę po użyciu! — Higiena iniekcji w leczeniu cukrzycy.
Prawidłowe nawyki w insulinoterapii mają kluczowy wpływ na leczenie. W ramach zwiększania świadomości w zakresie przyczyn, przebiegu oraz sposobów leczenia cukrzycy, warto przypomnieć sobie podstawowe zasady podawania insuliny. Zapraszamy do lektury!
Artykuł sponsorowany Synoptis Pharma
Spis Treści
Podstawowe zasady postępowania w cukrzycy.
Aż 90% pacjentów będących w trakcie insulinoterapii przyznaje, że nie wymienia igły w swoim penie po każdej iniekcji.[1] Choć według Rekomendacji Polskiej Federacji Edukacji w Diabetologii[2] każdy pacjent musi zostać przeszkolony w zakresie prawidłowego wykonywania wkłuć, to jednak większość z nich nie stosuje się do przekazanych instrukcji. Efektów zaniedbań nie widać na pierwszy rzut oka, dlatego łatwo je zlekceważyć. To duży błąd, który może prowadzić do dyskomfortu, a nawet poważnych powikłań. Jak w takim razie im zapobiec?
- Używaj tylko nowej igły — igła sterylna jest tylko raz — wtedy masz pewności, że zabezpieczasz sobie sterylne warunki wkłucia.
- Pen jest przedmiotem osobistym — może być używany tylko przez jedną osobę.[2]
- Niezależnie od wieku jak i grubości tkanki skórnej preferowane są krótsze igły, gdyż insulinę
podajemy podskórnie.[2] - Podając insulinę, omijaj miejsca zmienione chorobowo takie jak: blizny, uszkodzenia skóry,
zaniki i przerosty tkanki podskórnej, zmiany alergiczne.[2] - Zawsze przestrzegaj zasad rotacji miejsc i obszarów iniekcji, gdyż może mieć to wpływ na dzienne wahania glikemii i powikłania skórne.[2]
- Wstrzykiwacz typu pen powinien być używany i przechowywany w temperaturze pokojowej:
20– 24°C w zimie i 20–26°C w lecie.[2]
Dlaczego warto wymieniać igły?
Wymiana igły do podawania insuliny jest znaczącym elementem skutecznej terapii. Stosowanie się do tej zasady pozwala zredukować powikłania miejscowe i zwiększyć komfort iniekcji pacjenta, a także lepiej kontrolować cukrzycę. Igła pozostawiona we wstrzykiwaczu po iniekcji – może spowodować dostęp powietrza do wkładu, a także wyciek leku, który w przypadku insuliny mętnej mógłby spowodować zmianę jej stężenia i prowadzić do niewłaściwego dawkowania.[3]
Jak prawidłowo wymienić igłę?
Budowanie dobrych nawyków trwa, dlatego, nawet jeśli dotychczas nie przykładałeś większej
uwagi do prawidłowej wymiany igły, warto zacząć choćby od dzisiaj.
- Nową igłę powinno się zakładać bezpośrednio przed wykonaniem wkłucia.
- W przypadku wymiany wkładu należy wyjąć insulinę z lodówki na 1-2 godziny przed iniekcją, gdyż podanie zimnej insuliny jest bolesne..[3]
- Sprawdź, czy igła jest drożna oraz, czy w fiolce nie nagromadziło się powietrze.
- Po podaniu insuliny usuń zużytą igłę — nałóż na ostrze kapturek zabezpieczający, odkręć igłę i
zutylizuj ją.
Rotacja miejsca wkłucia — czy to ważne?
Rotacja miejsca wkłucia jest równie istotna, co regularna wymiana igły. Dzięki temu redukujemy ryzyko lipodystrofii, która może utrudniać wchłanianie się insuliny, a co za tym idzie — jej prawidłową podaż.[2]
Miejsce iniekcji w obrębie danego obszaru ciała powinno się zmieniać przy każdym wkłuciu, przesuwając się o około 1 cm od ostatniego wstrzyknięcia. Możemy wrócić do poprzedniego miejsca po upływie 6 tygodni i kontynuować rotację w ten sam sposób. Minimum co 4 tygodnie powinno zmieniać się również anatomiczny obszar ciała, w który dokonujemy wkłucia — np. zmieniając stronę ciała z lewej na prawą.[2]
Jak wygląda sprawa dostępności igieł?
Stosowanie się do powyższych zasad może znacznie poprawić nasz komfort życia z cukrzycą oraz zapobiec poważnym komplikacjom. Od 1 maja 2022 roku, znacznie zwiększyła się dostępność igieł, ponieważ zostały one objęte refundacją.[4] Każdy pacjent wymagający podania insuliny, w ramach refundacji może otrzymać 4 opakowania igieł po 100 szt. – niezależnie od rozmiaru. Dzięki temu igły są bardziej dostępne dla pacjenta.
Źródła:
[1] Polskie Stowarzyszenie Diabetyków. Prawidłowa technika iniekcji insuliny, a używanie igieł
jednorazowych wśród pacjentów chorujących na cukrzycę. 2019
[2] A. Szewczyk i inni. Praktyczne zalecenia w pielęgniarskiej i położniczej opiece diabetologicznej.
Stanowisko Polskiej Federacji Edukacji w Diabetologii. 2020; 19-24
[3] A. Szewczyk. Pielęgniarstwo diabetologiczne. 2021; 87- 101
[4] Obwieszczenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu refundowanych leków, środków
spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, z dnia 1
listopada 2022